3- nitropropiyonik asit ile oluşturulan deneysel huntington hastalığı modelinde alfa Lipoik Asit’in hasar oluşturucu mekanizmalar üzerinde tedavi edici etkinliği

ÖZETHuntington hastalığı (HH) 1/100.000 oranında görülen kalıtımsal nörodejeneratif bir hastalıktır. HH’de nöronal hücre ölümünün etiyolojisi henüz tamamen aydınlatılamamıştır. Nörodejenerasyona neden olan mekanizmalar arasında eksitotoksisite, mitokondriyal enerji metabolizması bozuklukları, artan hücre içi kalsiyum düzeyleri ve serbest radikaller yer almaktadır. Serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı organizmada bulunan koruyucu mekanizmalara antioksidanlar denir. Bu mekanizmalardan bir kısmı serbest radikal oluşumunu, bir kısmı ise oluşmuş serbest radikallerin zararlı etkilerini önler.Çalışmamızda 3-NPA ile deneysel HH modeli oluşturarak, reaktif oksijen ve nitrojen türlerinin düzeyleri kemilüminesans yöntemi ile ölçüldü. HH modeline alternatif bir tedavi seçeneği olan antioksidan terapi uygulanarak serbest radikal düzeylerindeki değişimler kemilüminesans yöntemi ile saptandı. Çalışmamızın alternatif tedavi grubunda ise 3- NPA ve buna ek olarak alfa lipoik asit (LA) sıçanlara sistemik olarak uygulandı ve beyin kesitlerinden salınan reaktif türler ve tam kan örneklerinden elde edilen mononükleer hücre aktivasyonu keminlüminesans yöntemi ile ölçüldü. Çalışmamızın sonucunda deneysel olarak oluşturulan HH modelinde reaktif oksijen ve nitrojen türlerinin arttığını ve mononükleer hücrelerin aktivasyonunun azaldığını saptadık. Buna ilaveten 3-NPA ile oluşturulan deneysel HH modeline tedavi olarak LA’in kullanılması ile birlikte serbest radikallerin miktarının azaldığını ve mononükleer hücre aktivasyonunun arttığını saptadık.Sonuç olarak çalışmamızda HH’nın patogenezinde artmış reaktif türlerin olduğunu, bu artışta eksitotoksisitenin yanı sıra mitokondriyal enerji metabolizmasındaki bozuklukların ve artan hücre içi kalsiyumun da katkıda bulunduğunu dolaylı olarak gösterdik. Bununla birlikte deneysel HH modelinde artan reaktif türlerin uygun antioksidan kullanımı ile azaltılabildiği sonucunu elde ettik. Anahtar kelimeler: Huntington hastalığı, reaktif oksijen ve nitrojen türleri, 3-NPA, lipoik asit, oksidatif stresSUMMARYTherapeutic effects of alpha lipoic acid on injury mechanism of experimental Huntington’s disease model that is produced by 3-Nitropropionic acidHuntington’s disease (HH) is a genetic neurodegenerative disease that is seen 1/100.000. Etiology of dying neuronal cells in HH has not yet been clarified. The mechanisms that cause neurodegeneration include excitotoxicity, mitochondrial energy metabolism disorders, increased calcium levels within cells and free radicals. The protective mechanisms in the organism against the harmful effects of the free radicals are called antioxidants. Some of these antioxidants hinder free radical formation, and some prevent the harmful effects of already formed free radicals. By forming an experimental HH model with 3-NPA in our study, the levels of reactive species are measured using the chemiluminescence method. The changes in reactive species levels are also measured using the chemiluminescence method after the application of antioxidant therapy which is a treatment option alternative in HH model. In the alternative treatment group of our study on the other hand, 3-NPA and additionally alpha lipoic acid (LA) are applied to rats systematically, and the reactive species that are released from their brain slices and the mononuclear cell activation obtained from blood samples are measured using the chemiluminescence method. At the end of our study, we have found that the reactive species increase and mononuclear cell activations decrease in the experimental HH model. Additionally, we have found that the concentration of reactive species decreases and mononuclear cell activation increases after LA treatment in our experimental HH model. As a result, we have indirectly shown that the reactive species increase in the pathogenesis of the HH, and besides excitotoxicity, the calcium ion concentration within in the cells and disorders in the mitochondrial energy metabolism contribute in this increase. In addition to this, we have shown that the reactive species that increase in the experimental HH model can be reduced with the use of proper antioxidants.Key words: Huntington’s disease, reactive oxygen and nitrogen species, 3-NPA, Lipoic acid, oxidative stres