Kur’ân’da dengeli toplum ve islâm dünyasında dengeyi bozan faktörler

ÖZETBu çalışmada öncelikle kavramsal bir çerçeve belirlemek maksadıyla, konu açısından önemli görülen kavramlar ele alınmıştır. Tezin adı Kur’ân’da Dengeli Toplum Ve İslâm Dünyasında Dengeyi Bozan Faktörler olması sebebiyle, denge kelimesinin semantik açıdan tahlili yapılmış ve bu çerçevede hem bu kelimeye yakın anlamlı hem de karşıt anlamlı kelimeler ve kavramlar Kur’ân perspektifinden değerlendirilmiştir. Daha sonra toplum konusu da tezin kapsamına girdiğinden, Kur’ân’da toplum manasına gelen kavramların yanı sıra, sosyolojide ele alınan insan grupları üzerinde durulmuştur. Çalışma genel itibariyle itikād, ibâdet ve toplum bilimlerinin aile, ekonomi ve boş zamanları değerlendirme kurumları gibi alanlarında da denge mefhumunun ne derece önemli olduğunu Kur’ân-ı Kerîm’den hareketle ortaya koymuştur. Mezkûr konularda, muharref hak dinlerin kutsal kitaplarında ve müşrik toplumların uygulamalarında bulunan ifrât ve tefrît kabîlinden aşırılıklar ile Kur’ân’ın vazettiği dengeleri mukâyeseli bir şekilde ele alarak Kur’ân’ın öngördüğü dengeli, ideal toplum ortaya konulmaya çalışılmıştır. İtikāt ve üzerine dayandığı temeller olan ulûhiyet, nübüvvet ve âhiret konuları ve bunlara ilâveten ibâdet konusu ikinci bölümün esasını teşkil etmektedir. Tezin ikinci bölümünün ikinci kısmında ise dinlerin ve bu dinlerin mensubu olan toplumların müşterek bir özelliği olan ibâdetten ve ibâdetin toplumsal denge üzerindeki etkilerinden bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde iki kısım hâlinde, toplumsal dengeyi tesis ve bu dengenin devamlılığını sağlamada iki temel sosyal kurum olan hukuk ve ahlâk konuları ele alınmıştır. Dördüncü bölümde Kur’ân ve sahîh sünnette tasvir ve tavzîh edilen ideal İslâm toplumununun mezkûr hususiyetlerinin ortaya çıkmasına mani olan faktörler ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Denge, Cemâat, İnanç, İbâdet, Hukuk, Aile, Miras, Ahlâk, Asabiyet, Oryantalizm, Tefsir.ABSTRACTThis works primarily deals with the concepts considered important for a conceptual framework. A symantic analysis and an evaluation of the term 'moderate', its equivalents and opposites has been made according to the Quranic perspective owing to the name of the theses, "The Moderate Nation in the Qur’an and its Violators in the Islamic World". Following this, social groups in sociology as well as social terms in the Quran have been covered since society is taken into account in this theses. This work puts forward how important moderation is for belief, religious practice and family, economy and free time institution in sociological studies from the Quranic perspective. The moderate, ideal society envisioned by the Quran has been put forth while a comparison between the extremeties in the corrupt divine religious scriptures and practices of the polytheist society, and Quranic moderations has been made. Faith and its foundations divinity, prophethood and eschatology as well as religious practice is the basis for the second chapter. The second part of the second chapter deals with prayer which is a common quality of these religions and their societies, and the effects of prayer on society. The third chapter deals with law and ethics; two social institutions constituting moderation and its continuity, in two parts. The fourth chapter covers obstacles preventing an ideal Islamic society portrayed in the Quran and the teachings of the prophet Muhammed (pbuh).Key Words: Moderation (Balance), Community, Fatih, Worship, Law, Family, Heritage, Ethics, Nationalism (tribalism), Orientalism, Tafsir