Bipolar bozukluk tanılı hastaların alkol-madde kullanımı, karakter ve mizaç özelliklerinin incelenmesi

ÖZETBipolar bozukluk ve alkol-madde kullanım bozukluğu sık birliktelik göstermektedir. Ortak yatkınlık yaratan etmenler bu sık birlikteliğin nedenlerinden biri olabilir. Kişilik özelliklerinin bipolar bozukluğun ortaya çıkması, gidişatı ve prognozunda önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Dürtüsellik madde kullanımının en güçlü ve tutarlı belirleyicilerinden biridir. Yüksek yenilik arayışı dürtüsellikle ilişkilidir, özellikle bağımlılık davranışının başlamasında önemli olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın ilk amacı ötimik dönemdeki bipolar I ve II tanılı hastaların alkol-madde kullanımı sıklığı ve özelliklerinin araştırılması ve sağlıklı kontrollerle karşılaştırlmasıdır. Aynı zamanda Cloninger‘in Karakter ve Mizaç Envanteri (TCI) kullanılarak bipolar hastalarla sağlıklı kontrollerin ve alkol–madde kullanım bozuklukğu olan ve olmayan bipolar hastaların kişilik özelliklerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Veri analizinde ki kare ve T-testi kullanıldı. Alkol kullanımı, riskli alkol kullanımı ve alkol kullanım bozukluğu bipolar grupta kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksek bulundu. Yasal olmayan madde kullanımı olan ve kullanım bozukluğu tanısı alan kişi sayısı da bipolar grupta kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksekti. Bipolar hastalar yenilik arayışı ve zarardan kaçınma boyutunda kontrollere göre daha yüksek, sebat etme, kendini yönetme ve iş birliği yapma boyutundaysa daha düşük puan almıştır. Alkol-madde kullanım bozukluğu komorbiditesi olan bipolar hastalar olmayanlara göre daha yüksek yenilik arayışı ve daha düşük kendini yönetme ve işbirliği yapma özelliği gösterdiği bulundu. Yenilik arayışı ve kendini yönetme boyutlarında alkol-madde kullanım bozukluğu olan bipolar hastalar olmayanlardan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ayrışmaktadır Yüksek dürtüsellik ve yenilik arayışı özellikleri gösteren bipolar hastaların alkol-madde kullanım bozukluğu geliştirmeğe daha yatkın oldukları düşünülmektedir. TCI bipolar hastalarda alkol-madde kullanım riskini belirlemek için kullanılabilir. Erken tanı hastalağın prognozunu iyileştirebilir.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Bipolar bozukluk, alkol-madde kullanım bozukluğu, karakter ve mizaç ölçeği (Cloninger‘s TCI), yenilik arayışı, dürtüsellikSUMMARYBipolar disrder and substance use disorders show high co-occurence. One explanation for this co-occurence may be common vulnerabilities in both. Personality traits are considered to play important role in the emergence, course and prognosis of bipolar disorder. One of the strongest and most consistent personality predictors of substance use is impulsiveness. Higher novelty seeking is related to impulsivenes and is considered to be important at the onset of drug taking behavior In this study firstly we evaluated substance use features of bipolar disorder I and II patients in euthymic period and compared them with healthy controls. The second aim of the study was to campare personality traits of bipolar disorder-healthy control groups using Cloninger‘s Temperament and Character Inventory (TCI). We also compared personality traits of bipolar disorder patients with and without substance use disorders comorbidity. The differences were analyzed by independent samples T-test and Chi square test. Alcohol use, high risk alcohol use and alcohol use disorder were statistically higher in bipolar group. In bipolar group illegal substance use and the use disorder were also statistically higher than healthy control group. We found higher Novelty seeking and Harm Avoidance scores, and lower Persistence, Self-directedness and Co-opperativeness in bipolar patients. Bipolar patients with substance use disorders comorbidity were higher in Novelty Seeking and lower in Self-directedness and Co-operativeness than patients without comorbidity. Patients with comorbid substance use disorders are statistically different from those without comorbidity in Novelty seeking and Self-directedness scales. There appears a greater predisposition to develop substance use disorders in those patients with a higher degree of Novelty Seeking and Impulsiveness. Cloninger‘s TCI could be used in bipolar disorder to determine the risk of developing substance use disorders in bipolar disorder. Early detection might help improve prognosis. KEYWORDS: Bipolar disorder and substance use disorders, Cloninger‘s TCI, novelty seeking, impulsivenes