Sebep ve sonuçlarıyla Çanakkale Savaşları (sosyal tarih açısından)

SEBEP VE SONUÇLARIYLA ÇANAKKALE SAVAŞLARI(SOSYAL TARİH AÇISINDAN)ÖZETÇanakkale Savaşları, tarafları açısından ayrı ayrı anlamlar ifade etmektedir. İtilaf devletleri için Şark Meselesi’nin bitirileceği, Osmanlı Devleti için ise millet olarak ya izzeti ile var olmak ya da zillet içinde varlığını devam ettireceği yerdir. Çanakkale’de Türk Ordusu kendisine düşen vazifeyi yerine getirmiş, imkanları dahilinde karşısındaki, her türlü teknolojik üstünlüğe karşı atalarından tevarüs ettiği cengaverliği sergilemiştir. Kurduğu menzil teşkilatı ile ordunun bütün ihtiyaçları temin edilmiştir. Öyle ki, askerin siperlerde içeceği çay bile düşünülmüştür Muharebeler sırasında tarafların birbirlerine karşı tutum ve davranışları bazı zamanlar savaşın bütün gerçeklerini zorlamış, karşılıklı insanî ilişkiler geliştirilmiştir. Yukarıda da belirtildiği üzere asker cephede elinden geleni yapmış, Anadolu insanı da bundan geri kalmamıştır. Yaralıların artması üzerine birçok resmi ve özel kurum hastane haline getirilmiş, açılan hastanelerin sayısı elliyi geçmiştir. Halk büyük bir kısmı Balkan Muharebeleri’nde kurulan cemiyetler vasıtası ile topladıkları yardımları ya bizzat yaralıların bulunduğu hastanelere yardım kuruluşları vasıtası ile ulaştırmışlardır.Çanakkale’nin asıl tesiri, Osmanlı, dolayısıyla Türk milleti üzerinde olmuştur. Liselerin 10. sınıfından üniversitelere ve medrese talebelerine varıncaya kadar bütün gençlik birbiriyle yarışırcasına cepheye koşmuştur. İngiliz tarihçinin de ifade ettiği, Türk milletinin geleceğini inşa edecek “Türk’ün çiçeği” olan bu gençler elimizden kayıp gitmiştir. Bütün olumsuz şartlara rağmen bu zafer ile Balkan Muharebeleri’nde alınan mağlubiyetlerin millet şuurunda bıraktığı hazin izler silinmiştir. Öte yandan Çanakkale Savaşları’nın Milli Mücadele’nin önde gelen komutanlarını yetiştirme ve millete tanıtma gibi bir işlevi de olmuştur. Bütün bunlar da göstermektedir ki, Çanakkale her yönü ile milletimin tabir yerinde ise yeniden diriliş destanının ilk adımları olmuştur. Yine Çanakkale milletin tarihinden getirdiği milli seciyesinin gereği hasletlerini yeniden hatırlamasına vesile olmuştur. Çanakkale Wars with the Reasons and Results(From the Stand Point of Social HistorySUMMARYÇanakkale Wars have separate meanings from the point of view of its sides. It was the war square where oriental problem was to be ended for the Entente Powers, and on the other hand it was the matter of existing with its honor or surviving in abasement for the Ottoman Empire. Turkish Army made its own duty, and exhibited all bravery inherited from the ancestors within the possibility against the enemy having all sort of technologic superiority. All needs of army were supplied by establishment of range organization. Say, tea for the soldiers also was thought in the battle shields.Behaviors and attitudes of sides to each others during the battles forced the realities of the war time to time, and mutual humanistic relations were developed.As stated above, Turkish soldiers made their best in the battle field and Anatolian people did not stay behind this. Upon the increase of number of the injured, many official and private institutions were transformed into hospital, and the number of hospitals opened exceeded fifty.The contributions made by the most of the Turkish People to the organizations established during the Balkan Battles were conveyed to the hospitals through the charity organizations, where the injured soldiers were attended.The main effect of Çanakkale Wars has been upon the Turkish Nation by means of Ottomans. All the youth from 10th class of high schools up to universities and medrese pupils ran to the fronts as competing t0 each others. As stated by the English Historian, this youth being “the flower of Turks” who would construct the future of the Turkish Nation were disappeared from our hands.Despite all negative conditions, this victory has erased the sad traces of defeats in the conscious of Turkish Nation, which were exposed in Balkan battles. Apart from this another function of Çanakkale Wars was to bringing up the leading commanders of national war and introducing to the nation.All these indicate that Çanakkale Wars have been first steps of resurrection legend of my nation in true meaning. Further, Çanakkale Wars afforded to remember the features of natural character existing in the history of Turks. I have completed my post graduation thesis regarding primary reforms in the Ottoman Empire in year 2001. I started Doctorate studies in major of Islam History of Social Sciences Institute of Marmara University following the doctorate examinations I entered in the same year.Key Words: Ottoman State, Çanakkale Wars, World War I, Health in World War I, Gelibolu, Dardanelles, Social life, Military logistics, Supply, Social life in Çanakkal