Hiperkolesterolemi ve alzheimer arasındaki ilişkinin moleküler mekanizmasının ve vitamin E’nin rolünün incelenmesi

HPERKOLESTEROLEM VE ALZHEIMER ARASINDAK LSKNNMOLEKÜLER MEKANZMASININ VE VTAMN E’NN ROLÜNÜNNCELENMESNurgül AytanÖZETAlzheimer hastalıgı senil plaklarda A peptit birikimleri, nörofibriller yumaklardaasırı fosforile tau proteininin bölgesel birikimi sonucu olusan protein yıgılmaları veoksidatif olarak hasarlı proteinlerin yıkımından sorumlu ubikitin-proteozom sisteminfonksiyon bozuklugu ile karakterize edilmektedir. Beyinde proteinlerin oksidatif olarakdegisimine ve asırı lipit peroksidasyonuna neden olan serbest radikallerin artması veAlzheimer hastalıgının patolojisinde oksidatif stresin önemi ile uyumlu pekçok çalısmabulunmaktadır.Son yıllardaki deneysel çalısmalar bir oksidatif stres kaynagının örnegin yüksekkolesterol gibi, A olusumunu baslatabilecegini ve kolesterolün kendisinin de Alzheimerhastalıgında diger bir güçlü oksidatif stres kaynagı oldugunu ileri sürmektedir. VitaminE’nin oksidatif stresle baglantılı olan nörodejeneratif hastalıkları geciktirebilecegi veyaönleyebilecegi ileri sürülmektedir. Bu çalısmanın amacı Alzheimer hastalıgı vehiperkolesterolemi arasındaki iliskinin in vivo moleküler mekanizmalarının ve vitaminE’nin rolünün incelenmesidir.Hiperkolesterolemi ile indüklenen aterosklerotik tavsan modelinde beyinde 4hafta süre sonunda % 2 kolesterol içeren diyetin Alzheimer hastalıgında tespit edilennörofibriller yumaklar, tau hiperfosforilasyonu, protein karbonilasyonu ve proteozomfonksiyonu üzerine etkisi ve bu süreçte vitamin E’nin etkisi incelenmistir.Çalısmamız hiperkolesteroleminin lipit peroksidasyonu ve proteinkarbonilasyonunu arttırdıgını, bu artısın beyinde Alzheimer hastalıgında görülen benzerdegisimlere neden olabilecegini ve vitamin E’nin bu süreçte koruyucu etkisi olabileceginigöstermektedir.Anahtar Kelimeler: Hiperkolesterolemi, Alzheimer hastalıgı, Oksidatif stres, Vitamin E MOLECULAR MECHANISMS OF THE RELATION BETWEENHYPERCHOLESTEROLEMIA AND ALZHEIMER’S DISEASE AND THEROLE OF VITAMIN ENurgül AytanSUMMARYAlzheimer’s disease (AD) is characterized by the accumulation of amyloid- (A)peptides in senile plaques and protein aggregates with regional accumulation ofhyperphosphorylated tau in neurofibrillary tangles and a dysfunction of the ubiquitinproteasomesystem which degrades oxidatively damaged proteins. There is considerableevidence consistent with the importance of oxidative stress in the pathology of AD andthe accumulation of free radicals, leading to excessive lipid peroxidation, oxidativemodification of proteins in the brain.Current experimental evidence suggests that an initial source of oxidative stress,such as high cholesterol, may initiate amyloid- formation; which by itself is anotherpotent source of oxidative stress in AD.It has been suggested that vitamin E may prevent or delay neurodegenerativedisease associated with oxidative stress. The aim of this work is to investigate in vivomolecular mechanisms of the relation between hypercholesterolemia and Alzheimer’sdisease and the role of vitamin E.In the present study, we have examined the effect of 2 % cholesterol-enriched dietfor 4 weeks on brain proteasome function and protein carbonylation, tauhyperphosphorylation, neurofibrillary tangle formation which are detected in AD brain inthe hypercholesterolemic rabbit model of atherosclerosis and the role of vitamin E inthese processes.Our studies suggest that hypercholesterolemia increases lipid peroxidation andprotein carbonylation and this might cause AD similar changes in the brain. Vitamin Emay have a protective effect in this process.Keywords: Hypercholesterolemia, Alzheimer’s disease, Oxidative stress, Vitamin