Bir Osmanlı Sokağı’ının tasavvuf merkezli tahlili: üsküdar inadiye caddesi örneği

BİR OSMANLI SOKAĞI’NIN TASAVVUF MERKEZLİ TAHLİLİ: ÜSKÜDAR İNADİYE CADDESİ ÖRNEĞİTasavvufun Osmanlı ölçeğinde gündelik hayata tesirlerini konu edinen bu çalışma bugün İstanbul-Üsküdar’da Gündoğumu Caddesi’nde yer alan beş tekkeyi [sufi orders]; tarihleri, şeyh silsilelerini, tekkede ikamet eden dervişler ile ziyaretçilerini, tekkelerin zikir günlerini ihtiva etmektedir. İlk dini yerleşimin 16. yüzyılda başladığı caddede ilki münferit şeyhler eliyle başlayan tasavvufi hayat 18. yüzyıl ile birlikte tekkelerin faaliyetlerine şahit olacaktır. İki asırdan fazla devam eden tekkelerde 40’a yakın şeyh meşihat sürmüştür. Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. “Caddeye Giriş” adını verdiğimiz birinci bölümde caddenin anlaşılabilmesi için gerekli olan kavramların tahliline ve caddemiz ile ilişkisine tahsis edilmiş, ikinci bölümde ise caddemiz binaları tasavvufi hususiyetlerini ön plana çıkararak anlatılmaya çalışılmıştır. AN OTTOMAN STREET’S ANALYSIS BASED ON MUSLIM MYSTICISM: THE SAMPLE OF İNADİYE STREET OF ÜSKÜDAR Based on Islamic mysticism (tasavvuf)’s influences on Ottoman actual-daily life, this study includes five sufi orders and their histories in Gündoğumu Avenue, Üsküdar-İstanbul, the genealogy of the sheikhs(the masters of the sufi orders), the dervishes and visitors who live in the lodges of the orders, and the reciatation (dhikr) days of the orders. On the said street, the first religious settlement began in the16th century by individual sheikhs who spread the mystic life and practices, and by the18th century sufi orders were actively functioning well. In these sufi orders, about 40 sheikhs (masters) had made spiritual guidance more than for two centuries