2000’li yıllarda Türkiye’de kayıt dışı ekonomi ve etkileri

ÖZETBu yüksek lisans tezinde kayıt dışı ekonomi kavramı, ortaya çıkış nedenleri, ölçümlenmesi ve etkileri ile 2000’li yıllarda Türkiye’deki kayıt dışı ekonomi ve bu çerçevede alınan önlemler, çıkarılan kanun ve KHK’ler ve uygulamalar anlatılmıştır. Uluslararası muhasebe standartlarının ve Basel II düzenlemelerinin kayıt dışı ekonomiyle olan bağlantısı ve AB ilerleme raporları üzerinde durulmuştur. Kayıt dışı ekonomi devlet denetimi dışında kalan ve kanuni olmayan faaliyetler sonucu ortaya çıkan ticari ve ekonomik faaliyetlerden elde edilen gelirleri kapsamaktadırKayıt dışı ekonomiye sebep olan durumlar arasında vergi dairelerinin yanlış tutumları, vergi oranlarındaki dengesizlik, ekonomik krizlerin etkisi ile fakirleşen mükellefler ve çalışanlar, haksız rekabet, gelir dağılımındaki düzensizlikler gösterilebilir.Kayıt dışı ekonomi son 30 yıldır hem akademisyenlerin hem de hükümetlerin dikkatli bir şekilde takip ettikleri bir alan olmuştur. Ülkeler gelirlerindeki düşüşleri önlemek ve haksız kazanca yer vermemek için kayıt dışılıkla mücadeleyi ön plana çekmişlerdirKayıt dışı ile mücadele konusunda çok çeşitli önlemler alınmaktadır. Kayıt dışının olumsuz etkilerinin ortadan kaldırılması için kayıt dışı faaliyetlerle mücadelede 1990 yıllarından sonra daha somut adımlar atılmaya başlamış ve çeşitli seri ve kalıcı önlemler alınmaya başlamıştır. Bunların en önemlileri kayıt dışı faaliyetlerin; etkin bir denetim sistemine tabi tutulması, halkın bu konuda bilinçlendirilmesi ve yasal yaptırımların caydırıcılığının arttırılması olarak sayılabilir.ABSTRACTIn this master’s thesis; concept of the informal economy, reasons of establishing, computation and effects and in 2000’s informal economy and taken precautions in this frame, enacting laws and executive decrees and implementations are examined. The connection of international accounting standards and Basel II regulations between informal economy and EU progress reports are discoursed.Informal economy contains the incomes of commercial and economic activities existing via illegal acts are excluded of supervising of state.Among the circumstances cause to informal economy there are wrong attitudes of tax departments, disequilibrium in tax rates, impoverished taxpayers and employees with the effect of economic crises, unfair competition and irregularity in distribution of income can be shown. For last 30 years informal economy has became an area which is carefully following by both goverments and academicians. States have foregrounded the struggle with informality to prevent increasing their incomes and not to allow unfair profit.Lost of precautions are taken in the aim of struggle with informality. For abolishing the negative effects of informality, after 1990 more presentative steps were taken in the struggle of informal economy and taking various and stable precautions get started. Being subjected to an effective supervision system, raising public’s awareness in this subject, enhancing the deterrence of legal enforcement can be counted as the most important ones of these precautions