Ekonomik konjonktürün VAR modelleri ile incelenmesi

EKONOMİK KONJONKTÜRÜN VAR MODELLERİ İLE İNCELENMESİ(özet)XVIII. y.y. 'a kadar savaş, kıtlık, doğal afetler, salgın hastalıklar gibi nedenlerle ekonomileri sarsılan batı toplumları için, süreklilik arz etmeyen ve meydana geliş şekliyle periyodik olmayan bu rassal dalgalanmalar çok fazla önem taşımamaktaydı. Ancak XVIII. y.y. da meydana gelen sanayi devrimi ile endüstrileşen batı ekonomilerinde sanayileşme ve pazarın gelişmesine paralel olarak, hem üreticiler hem satıcılar için ekonomik refah ve zenginlik dönemlerini gerileme, işsizlik yoksulluk dönemlerinin izlediği gözlenmmiştir. Kapitalist sistem ve getirdiği serbest piyasa ekonomisi konjonktürel dalgalanmaların doğuş sebebi olarak gösterilmektedir. Tarihte görülen en büyük dalgalanma 1929 yılında Amerika Birleşik Devletleri' nde başlayan ve tüm dünyaya yayılan Büyük Depresyondur.Yüksek refah düzeyi ile yaşamayı amaçlayan toplumlar bu refaha süreklilik ve düzenlilik kazandırmak istiyorlarsa, ekonomik hayattaki dalgalanmaların sebeplerini araştırarak bu dalgalanmaları ortadan kaldırmak için izlenmesi gereken iktisadi politikayı tespit etmek zorundadırlar. Ekonominin içinde bulunduğu toplu durumu ifade eden ekonomik konjonktürü iyi tanımak ve tanımlamak, makroekonomik değişkenler üzerindeki etkilerini doğru değerlendirmek, ekonomiye istikrar kazandırmak açısından büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla ilk olarak çalışmamızın birinci bölümünde taşıdığı önem, özellikleri ve meydana geliş nedenleri ile konjonktür kavramı açıklanarak iktisadi düşünce okullarının etkisine göre sırası ile Klasik, Keynesyen, Monetarist, Yeni Klasik (Rasyonel Bekleyişler Teorisi), Yeni Keynesken Konjonktür Teorileri açıklanmıştır. Daha sonra konjonktürel dalgalanmaları, yetkili siyasi partilerin veya siyasilerin, seçmenin ilgisini seçmek amacıyla yürüttükleri üretim, tüketim veya iş odaklı politikalara bağlayan siyasi konjonktür teorileri incelenmektedir.Ekonomik konjoktürün gelecekte neyi göstereceğini tahmin etmek için makro ekonomik değişkenlerin hareketlerinin incelenmesi ve karşılıklı ilişkilerinin belirlenmesi gerektiği apaçıktır. Söz konusu bu analizler ile tüm değişkenlerin değil stratejik ve en anlamlı olan değişkenlerin kısa vadeli gelişmeleri incelenmektedir. Bu nedenle çalışmanın ikinci bölümünde iktisadi önem taşıyan ekonomik ve sosyal göstergelerin konjonktürel dalgalanmalarla ilişkisi ve etkisi incelenmektedir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise makraoekonomik değişkenlerin karşılıklı ilişkilerini analiz etmemizi sağlayacak VAR (Vector Autoregressive) modelleri tanımlanarak modele ait sistemin dinamik karakteristikleri olan Etki - Tepki Fonksiyonu ve Varyans Ayrıştırması Analizi açıklanmıştır.Dördüncü bölümde konjonktürel dalgalanmalara neden olarak gösterilen talep şoklarını meydana getiren değişkenlerin karşılıklı ilişkileri, tahmin edilen VAR modeli ile incelenmiştir. Bu amaçla, ilk olarak değişkenler, trendden arındırma veya farklandırma gibi yöntemlerle stokastik ve deterministik bileşenlerinden arındırılmıştır. Böylece değişkenlerin durağan olması sağlanmıştır. VAR modellerindeki değişkenlerin durağan olmasının gerekip gerekmediği tartışma konusudur. Ancak, konjonktürel dalgalar üzerinde var olan sosyal ve ekonomik bilgilerin değerlendirilmesi için, bu dalgalanmaların yarattığı fonksiyonel şeklin konjonktür içinde izlediği yol analiz edildiğinden durağan zaman serilerinin kullanımı zorunlu hale gelmektedir. Çünkü bu amaçla,. Daha sonra uygun gecikme uzunluğu ile tahmin edilen VAR modelinden elde edilen Etki - Tepki fonksiyonu ve Varyans Ayrıştırması analizi aracılığıyla talep şokları ve toplam ekonomik aktiviteyi temsil eden makroekonomik büyüklükler arasındaki karşılıklı ilişkilerin varlığı araştırılmıştır. Examining The Business Cycles with VAR Models(Summary)Until 18- Century, for the western communities whose economies were adversely affected due to several reasons such as war, famine, natural disasters and epidemic diseases, these fluctuations which occurred neither continuously nor periodically were not of great importance. However, with the industrial revolution in the 18-century, both manufacturers and tradesmen in the industrialized western economies suffered from regression, unemployment, poverty after they enjoyed an economical welfare with industrialization and market growth. Capitalist system and free market economy are considered to be the beginning of cyclical fluctuations.The largest fluctuation seen in the history started in 1929 in the U.S. spread all over the world.If the societies, aiming a life of high welfare level, desire to add continuity and order to their welfare, they have to determine an economical policy to eliminate the fluctuations by studying them in the economical environment. Defining and recognizing the economic conjuncture that states the overall condition of the economy and evaluating the influences on the macroeconomic variables accurately have great importance in terms of acquiring stability for the economy. The necessity of examining and determining the relations of the movements of macroeconomic variables to forecast the economic conjuncture is evident. With this analysis, not only variables but also the short run progress of the most strategical and meaningful variables are studied. Therefore, the second part of the study examines the relation and impact between cyclical fluctuations and socio-economic indicators, which are significant from the economics point of view. With this intention, in the first part of the study, the conjuncture concept- considering its significance, characteristics and reason of being- the impacts of economy conception schools-Classical, Keynesyen, Monetarist, New Classic (Rational Expectations Theorem), New Keynesyen Conjuncture Theorem have been explained respectively. Next, cyclical fluctuations, the production-consumption or political conjuncture theorem in relation to business-oriented policies, which are carried out to attract the interest of the voter by authorized political parties or politicians, have been studied.In the third part of the study, with the definition of VAR (Vector Autoregressive) -which enables us to analyze the interrelations of macroeconomic variables-the dynamic characteristics of the system for the model, the impulse-response function and variance decomposition analysis, have been explained.In the fourth part of the study, regarding VAR models, the interrelations of the variables that are considered to cause cyclical fluctuations have been examined.With this intention, first of all, the variables have been decomposed of their stokastik and deterministic components by methods such as differentiating or refining from trends. By this method, variables have become fixed. Whether the variables should be fixed or not is debatable. However, in order to evaluate the social and economical information on the cyclical fluctuations, it has become a must to use fixed time series, because the functional figure, moving in the conjuncture created by these fluctuations, should be analyzed. For this purpose, with the help of the Impulse-Response function-forecasted by reasonable delay length from VAR model and Variance Decomposition analysis-the existence of the interrelations of demand shocks and the macroeconomic magnitude that represent the total economical activity have been studied