İslam hukukunda mağdurun rızasının hukuka aykırılığa etkisi ve sorumluluk bakımından sonuçları

ÖZET Hukuk düzeni kişilerin sahip oldukları hakları, kendi iradelerine bağlı olarak koruma altına almıştır. Kişilerin hakları, kural olarak, iradelerine aykırı bir şekilde korunamaz. Bu nedenle haklar üzerinde hukuki bir muamelenin gerçekleşmesi ve hukuki neticelerin doğması da, ister tek taraflı ister birden fazla olsun, iradenin bu yönde kullanılmış olmasına bağlıdır. Dolayısıyla hak sahibinin iradesinin aksine gerçekleşen hukuki muameleler hukuka aykırı kabul edilmiştir. Ayrıca kişilerin, tasarrufa yetkili olmadıkları haklar üzerinde tasarrufta bulunmaları da hukuka aykırı kabul edilmiştir. Çünkü bu durumda "yetkisiz tasarruf" sözkonusudur. Öyleyse hukuki muamelelerin hukuka uygunluğunun şartlarından birini de muamelenin hak sahibinin rızasına binaen gerçekleşmiş olması oluşturmaktadır. Bu bağlamda mağdurun rızası da zaten kişilerin üzerinde tasarrufa yetkili bulundukları hakların kullanılması için karşı tarafa izin vermesini ifade eder. Dolayısıyla nasıl ki kişilerin kendilerine karşı suç işlemesi suç sayılmıyor ise, razı olana karşı suç işlenmesi de suç sayılmaz. Mağdur, belirli bir fiille zarara uğratılan veya tehlikeye maruz bırakılan hak ve yararın sahibidir. Mağdur, sadece gerçek ve tüzel kişilerdir. Bu nedenle kişilikleri olmayan hayvanlar ve nesneler suçun konusu olabilirlerse de mağdur olamazlar.Mağdurun rızası sadece kişinin, üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabildiği malvarlığı haklarına yönelik ihlallerde hukuka uygunluk nedeni olur. Kişilerin, üzerinde tasarruf yetkisi bulunmayan şahsiyet haklarına yönelik ihlallerde hukuka uygunluk nedeni oluşturmaz. Kişinin hayatı, sağlığı ve beden bütünlüğü üzerinde önemli derecede etki yapan tıbbi müdahalelerde ise rıza tek başına hukuka uygunluk nedeni oluşturmaz. Başka şartlarla birlikte hukuka uygunluk nedeni oluşturmaktadır.Mağdurun rızasının hukuka uygunluk nedeni olarak hukuka aykırılığı engelleyebildiği durumlarda, hukuka aykırılık gerçekleşmediğinden zarar verenin sorumluluğundan da sözedilemeyecektir.Mağdurun rızasının hukuka uygunluk nedeni olarak hukuka aykırılığı engelleyemediği durumlarda her ne kadar zarar verenin sorumluluğuna gidilse bile, mağdurun, geçersiz de olsa, rızasının bulunması, zarar verenin tazminat sorumluluğunun indirilmesine veya tamamen kaldırılmasına da neden olabilecektir. SUMMARYLegal order protects the rights people have, in accordance with their own will. Their rights, in principle, could not be protected in a way contrary to their will. Therefore for any legal act to take effect on rights and any legal effects to emerge, a will shall be expressed in this way. For this reason legal acts taking place in violance of the right owner's will whether unilateral or multilateral, are deemed contrary to the law. On the other hand people's using the rights which they do not have the legal permission to use is also held contrary to the law. Because in this case there amerges a "use without legal permission". Then another condition for legal transactions to take effect is their compliance with the right owner's consent.In this context, the victim's consent means that he/she permits the other part to use the irghts at his disposition. Accordingly, as people's commiting any crime ageinst themselves is not considered a crime, any act commited ageinst that who consets is not also consideret crime.The victim is that who is the owner of the right or benefit put into danger or damage by a certain act. Victims are only natural and legal persons. For this reason, animals and objects which do not have any personality ,thought might be subject to a crime, can not be victims.Consent of the victim becomes a cause for the compliance to the law only in acts violating property rights which one can freely use. It does not constitute such a compliance for the acts violating personality rights which one can not use in the way he/she likes.Consent does not form a cause for compliance by itself in the medical operations which have a considerable impact on the integrity of one's healt and body. It does so only in tandem whit some other factors.In cases which the victims consent can prevent contradiction to the law becoming a cause of compliance there whit, the harmful side will not be rensponsible for violating the law. In cases which the victim's consent can not hinder contradiction to law being a cause of compliance whit it, though responsiblity of the hram doer is a matter of fact, consent of the victim might help to a decrease or cancellation in the compensation responsibility of his/her