Doğrudan yabancı sermaye hareketlerinin İMKB üzerindeki etkilerinin analizi

Piyasaların birbiriyle etkileşiminde büyük rol oynayan uluslararası sermaye hareketleri 1990’lardan sonra piyasalarda etkisini arttırmıştır. Türkiye’de 24 Ocak 1890 kararları sonrasında özellikle 1989 yılındaki kambiyo rejimindeki liberalleşme ile oluşturulan düzenlemelerle uluslararası sermaye hareketlerinin hacmi artmıştır.Ülkemizde doğrudan yabancı yatırım, ekonomik gündemin en önemli maddelerinden birini oluşturmasına rağmen Türkiye’nin doğrudan yabancı yatırımları çekmede istenilen seviyeye ulaşamaması, sermaye sıkıntısı çeken ülkemizde yabancı sermaye yatırımlarının arttırılması konusunu temel tartışma konularından biri haline getirmiştir. Yabancı sermaye mevzuatı açısından aslında oldukça liberal olan ülkemiz, uygulamada nedense problemli ülkeler arasında gösterilmekte ve yabancı sermayenin bu nedenle yatırım kararı alırken ürkek davranış gösterdiği belirtilmektedir. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları günümüzde her ülke için önemli bir konu olmakla birlikte yabancı sermayeyi çekebilmek için ülkelerin birbiriyle yarış içinde oldukları gözlemlenmektedir. Bu çalışmada, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Türkiye’deki ve dünyadaki gelişimlerinin yanı sıra Türkiye’ye olan girişlerin İMKB üzerindeki etkisi analiz edilmeye çalışılmıştır. Burada amaç, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının yeniden tanımlanması ve ekonometrik model yardımı ile İMKB’deki doğrudan yabancı sermayeli şirketlerin İMKB’yi açıklama oranlarının tespit edilmesidir. 01.2002–12.2006 dönemine ilişkin olarak haftalık değerleri ile ele alınan değişkenler, durağanlık araştırması neticesinde aynı mertebeden durağan olarak gözlemlenmiş, bu nedenle değişkenler VAR modeli ile incelenmişlerdir. İMKB’deki son 5 yıllık ortalama işlem hacmi yüksek olan 5 firmanın İMKB’yi açıklama oranlarını yüksekten düşüğe doğru sıraladığımızda EREĞL, DOHOL, AKBNK, TCELL ve GARAN olduğu modelin tahmininde elde edilen etki-tepki ve varyans ayrıştırması sonucunda görülmüştür. ABSTRACTAfter 1990’s, international capital movements effected markets. The volume of international capital movements in turkey has been increased after 1980.The foreign Exchange in turkey has been liberalized at 1989.Although direct foreign investment is the most important economic agenda in our country, Turkey is not so successful to attract foreign investment. For this reason, this is one of the most crucial problems we have still had. Because, Turkey suffers from the lack of capital.Even though, our country is highly liberal in the regulations of foreign investment, it is seen as problematic in the application of these regulations. Thus, foreign investors are skeptic about investment in Turkey.The issue of direct foreign investments is one followed closely by all countries that are in constant competition to attract foreign investors to their economy. In this paper, the development of foreign capital investments in Turkey and in the world, in addition to the effects of foreign capital investments on the Istanbul Stock Exchanges has been analyzed. The purpose here is to redefine the concept of direct foreign capital investment, and to confirm revelation rate from direct foreign investment’s company in Istanbul Stock Exchanges with economic model.Quarterly data between 01.2002-12.2006 has been analyzed. As a result of stationary review, variables have not been seen as a stationary at same degree. Thus they have been examined with VAR model. According to results of in pulse-response and variance decomposition analysis, the highest revelation rate of Istanbul Stock Exchanges is EREĞL, DOHOL, AKBNK, TCELL and GARAN which has the top average market turnover per share in the last five year