1982 anayasası ekseninde türev kurucu iktidar yetkisinin sınırları ve yargısal denetimi

TEZ ÖZETİAnayasa Hukuku bağlamında iktidar(lar) tipolojisi ekseninde bakıldığında; türev kurucu iktidar, Anayasa’yı ilk elden hazırlayan asli kurucu iktidarın çizmiş olduğu sınırlar içinde kalmak kaydıyla Anayasa’da değişiklik yaratan güç olarak, hukuksal ve hukuk-ötesi sınırlarla bağlıdır.Normlar hiyerarşisi kuramı açısından bakıldığında; her bir hukuksal işlem, “biçimsel” açıdan daha üst düzeydeki işlem(ler)de saptanan usûle uygun olarak yapılma gereğinin yanı sıra, “içerik” olarak da üst metin(ler)le çelişmemek zorundadır. Olağan yasaların biçimsel ve içeriksel açıdan denetiminin yanı sıra, Anayasa değişikliklerinin biçimsel denetimi açısından da hal böyle iken; anayasa değişikliklerinin esas açısından denetimi için aynı şeyi söyleyebilmek güçtür. Zira, can alıcı sorun, öngörülen usûle harfiyyen uyularak yapılan bir değişiklikten sonra yürürlüğe girmiş olan yeni bir anayasa normunun esas açısından yapılacak denetiminde ölçütün ne olacağıdır.Gelinen noktada, Türkiye Anayasa Yargısı, Anayasal değişmezlik ilkesinin Anayasa değişikliklerine karşı korunması açısından bir açmazla karşı karşıyadır. Bunun aşılabilmesi için, Anayasa değişikliklerinin içeriksel denetimi yolunun açılması ve esas alınacak “ölçü normlar bloku”nun, değişmez normlarla sınırlı olarak saptanması düşünülebilir. “Yeni bir Anayasa”nın kaleme alınması durumunda ise, “değişmez normlar bloku”nun önceki Anayasa’dan (şimdiki 1982) kopyalanması yerine, “değişmez normlar listesi”nde yer alacak normlar özenle seçilmeli. En uygun formül, “değişmezlik bloku”nun, Cumhuriyet’in yanı sıra, Cumhuriyet’i niteleyen ve hukuksal anlamı belirgin ilkelerle sınırlı olarak saptanmasıdır. Ancak, 1961 Anayasası dönemindeki kötü deneyimin tekrarlanmasının önüne geçmek için, AYM’nin içeriksel denetiminin bu ilkelerle sınırlı olduğunun altının çizilmesi, geniş yorum ve kıyas yasağının benimsenmesine ihtiyaç var.Söz konusu alternatif öneriler yaşama geçirildiği takdirde, Anayasa değişikliklerinin gerek yapımı ve gerekse denetimi açısından yaşanan ve (sonraki zaman dilimlerinde yaşanması olası) sorunların minimum düzeye çekilebileceği kanısını taşımaktayız. ABSTRACTIn this thesis, we will try to explore the concept of “derive constitutive power”. Procedural limits of constitutional revision set forth in article 175 of the dated 1982 Constitution Republic of Turkey (amended with the code dated May 17, 1987 and numbered 3361). Amendment can take place by a vote of two-thirds (or three-fifth) of the Grand National Assembly of Turkey. İn addition to, the substantive limits of the constitutional revision set forth in article 4. According to this, the provision of the Constitution establishing the form of the state as a republic, the provisions in article 2 and the provision of article 3 shall not be amended, nor shall their amendment be proposed. On the other hand, irrevocable principles and concepts of Constitution as below: form of the state, characteristics of the Republic, integrity of the state and nation, official language, Flag, National Anthem and the Capital. In my opinion this provisions in the text of the Constitution named as “unamendable provisions list”. Even, there are international constraints on constitution-making and amending power. The judicial rewiev of constitutional revisions act by Constitutional Court of Turkey. Above-mentioned constraints and judicial review of the revisions can be found in this thesis