Olumsuz erken çocukluk dönemi deneyimleri ve aleksitimi arasındaki ilişkide öz-şefkat ve benlik saygısının aracı rolü

Bu tez çalışmasının temel amacı; lise öğrencilerinin olumsuz çocukluk deneyimleri ve aleksitimi düzeyleri arasındaki ilişkide benlik saygısı ve öz-şefkatin aracı rolünün Yapısal Eşitlik Modeli ile incelenmesidir. Ayrıca erken çocukluk dönemi olumsuz yaşantıları, aleksitimi, benlik saygısı ve öz-şefkat kavramları demografik değişkenler (cinsiyet, sosyo-ekonomik düzey, sınıf düzeyi ve okul türü) açısından da incelenmiştir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde yapılandırılmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul ilinde örgün eğitim görmekte olan lise öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklemi ise; farklı sosyo-kültürel ve ekonomik grupların toplandığı düşünülen Üsküdar, Beşiktaş, Kadıköy, Ümraniye ve Sancaktepe ilçeleri ve bu ilçelerdeki okullara devam eden lise öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir ve örneklem grubunu, 495’i (%55,6) kadın; 395’i (%44,4) erkek olmak üzere toplam 890 lise öğrencisi oluşmaktadır. Araştırmada; “Çocukluk Deneyimleri Ölçeği”, “Coopersmith Benlik Saygısı Envanteri”, “Öz-Şefkat Ölçeği Kısa Formu”, “Toronto Aleksitimi Ölçeği” ve “Demografik Bilgi Formu” kullanılarak veri toplanmıştır. Verilerin istatistiksel çözümlemeleri SPSS 21.0 programı ve SPSS AMOS.22 programında yapılmış, manidarlıklar minimum p<.05 düzeyinde sınanmıştır. Çalışmada Gruplar t-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonrasında gruplar arasında anlamlı bir farklılık bulunması durumunda, farkların hangi gruplar arasında gerçekleştiğini belirlemek üzere post- hoc tamamlayıcı analiz teknikleri (Scheffe ve Tamhane) kullanılmıştır. Değişkenler arasında istatiksel açıdan anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını incelemek üzere Pearson Çarpım Moment Korelasyon analizi ve değişkenler arasındaki yapısal ilişkiye dair model ise yol analizi tekniği ile incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, olumsuz erken çocukluk dönemi yaşantılarının sosyo-ekonomik düzey ve okul türü değişkenlerine göre, aleksitiminin cinsiyet, sosyo-ekonomik düzey ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre, benlik saygısının sosyo-ekonomik düzey değişkenine göre ve öz-şefkatin de cinsiyet ve sosyo-ekonomik durum değişkenlerine göre farklılaştığı görülmüştür. Değişkenler arası kurulan modelde olumsuz çocukluk deneyimleri ile aleksitimi arasında benlik saygısı ve öz şefkatin tam aracılık rolüne sahip olduğu tespit edilmiştir.--------------------The main purpose of this thesis is to assess the mediating role of self-esteem and self-compassion on negative childhood experiences and alexithymia levels of high school students through Structural Equation Model. In addition, early childhood negative experiences, alexithymia, self-esteem and self-compassion concepts were also examined in terms of demographic variables (gender, socio-economic level, class level and school type). The research is structured on relational scanning model. The universe of the research consists of high school students studying in Istanbul province. The sample group consist of high school students attending schools in Üsküdar, Beşiktaş, Kadıköy, Ümraniye and Sancaktepe districts, where different socio-cultural and economic groups are thought to congregate. The sample was determined by the stratified sampling method and the sample group comprises a total of 890 high school students, with 495 (55.6%) female and 395 (44.4%) male students. Data of the research were collected using “Childhood Experiences Scale”, “Coopersmith Self-Esteem Inventory”, “Short Form of Self-Compassion Scale”, “Toronto Alexithymia Scale” and “Demographic Information Form”. Statistical analyses of the data were obtained using SPSS 21.0 and SPSS AMOS.22 programs, and the significance was tested at the minimum level of p <.05. Additionally, Groups t-Test and One-Way Analysis of Variance (ANOVA) were used for the study. When a significant difference was found between the groups after One Way Analysis of Variance (ANOVA), post-hoc complementary analysis techniques (Scheffe and Tamhane) were also used to find between which groups the differences occurred. While Pearson Product Moment Correlation analysis was used to examine whether there is a statistically significant relationship between the variables, the model for the structural relationship between the variables were examined using path analysis technique. According to the results of the study, differences were observed in negative early childhood experiences according to socio-economic level and school type variables; in alexithymia according to gender, socio-economic level and class level variables; in self-esteem according to socio-economic level variable and in self-compassion according to gender and socio-economic status. In the model established between the variables, it was determined that self-esteem and self-compassion have full mediating roles between negative childhood experiences and alexithymia