Türkiye ve yeni Türk Cumhuriyetleri arasında olası bir serbest ticaret bölgesinin değerlendirilmesi

Bu çalışmada Türkiye ve yeni Türk Cumhuriyetleri arasında kurulabilecek bir serbest ticaret bölgesi uluslararası iktisat teorisi açısından irdelenmiştir.Çalışmanın Birinci Bölümünde günümüzde ayrı ülke ekonomilerini bir ekonomik bölge oluşturacak şekilde birleştirmek anlamında kullanılan entegrasyon kavramı, Tercihli Ticaret Anlaşmaları, Serbest Ticaret Bölgesi, Gümrük Birliği, Ortak Pazar, Ekonomik ve Parasal Birlik ve Siyasi Bütünleşmeden oluşan safhalarıyla ele alınarak; ticaret yaratıcı ve ticaret saptırıcı etkilerinin yanısıra dinamik etkilerinden bahsedilmiştir.Çalışmanın İkinci Bölümünde eski SSCB'nin idari yapısı ,Yeni Türk Cumhuriyetlerinin bağımsızlığa kavuşma süreçleri ve bağımsızlıktan sonra yaşadıkları değişimler ele alınmıştır.Çalışmanın Üçüncü Bölümünde ise Türk Cumhuriyetlerinin sosyo-ekonomik yapıları analiz edilerek, bu Cumhuriyetlerin sosyo-ekonomik durumlarının, aralarında kurulacak bir serbest ticaret bölgesinin başarısını nasıl etkileyeceği üzerinde durulmuştur.Ticaret saptırıcı etkinin ticaret yaratma etkisinden daha fazla oluşabilme ihtimali nedeniyle gümrük birliği, yeni kabulü nedeniyle ulusal paraların tam olarak istikrara kavuşamamış olması nedeniyle ekonomik ve parasal birlik, bağımsızlıklarına yeni kavuştuklarından dolayı bağımsızlıklarından taviz verme ihtimalleri olmadığı için siyasi bütünlük safhası Yeni Türk Cumhuriyetlerinin olumlu bakmayacakları safhalardır.Dolayısıyla Türk Cumhuriyetleri arasında kurulabilecek en uygun entegrasyon safhası serbest ticaret bölgesidir.Bağımsızlıklarına yeni kavuşan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan'dan oluşan Yeni Türk Cumhuriyetleri ile Türkiye arasında etnik köken, kültür, din ve dil benzerliği vardır.Tüm Türk Cumhuriyetleri gelişen ülkeler olup, bu Cumhuriyetlerin tümünde demokratik ve laik bir yönetim sürmekte ve liberal kapitalist sistem bulunmaktadır.Türkiye dışındaki Türk Cumhuriyetlerinin nüfusları şu anda düşük olmasına rağmen nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı incelendiğinde gelecek yıllarda nüfusun hızla artacağı görülmektedir. Bu da büyük bir piyasanın oluşumuna sebebiyet verecektir.Türkiye ve yeni Türk Cumhuriyetlerinin gerek gayri safi yurtiçi hasılalarının sektörel dağılımı, gerek sahip oldukları tarımsal, hayvansal ve doğal kaynaklar, gerekse de dış ticaret kompozisyonları incelendiğinde ekonomilerinin tamamlayıcı niteliğe sahip olduğu görülecektir.Bütün bu faktörler Türk Cumhuriyetleri arasında kurulabilecek bir serbest ticaret bölgesinin başarısını olumlu etkileyecekken; yeni Türk Cumhuriyetlerinde etnik yapının çok farklı olması, ulusal paralarının değerini dolar cinsinden çok yüksek tutmaları ve Türk Cumhuriyetlerinde altyapının yetersiz olması kurulacak serbest ticaret bölgesinin başarısını olumsuz etkileyecektir. ABSTRACT:EVALUATİON A POSSİBLE FREE TRADE ZONE BETWEEN TURKEY AND TURKİSH REPUBLİCSIt has been studied in this thesis a possible free trade zone between Turkey and Turkish Republics from the viewpoint of international economic theory.In the first chapter; the integration concept, which means to bring different countries economies together to make an economic area up, has been scrutunizied together with its Preferential Trade Agreements, Free Trade Zone, Customs Union, Common Market, Economic and Monetary Union, Political Integration phases; and has been mentioned its trade creative, trade diversion effects and beside this its dynamic effects.In the Second Chapter; the administrative structure of old USSR Independency Process of Turkish Republics and their transformations after independency have been studied.In the Thırd Chapter; socio-economic structures of Turkish Republics have been analyzed, and then its effects on a free trade zone have been discussed.The customs union because of its trade diversion effects to be much than trade creative effect; the economic and monetary union because of not-yet stability of their national currencies; political integration because of its effects on new independency are negative aspects for Turkish Republics.Because of those, the most suitable integration phase is Free Trade Zone.There is a great ethnic root, culture, religion and language similarity between Turkey and Turkish Republics.Those Republics are underdeveloping ones, and all of them are democratic, liberal-capitalist and secularist countries.Although the population is low now, it may be predicted that it will be high following years. This means a great market. And when we analyze the economic structures of the countries together with Turkey's, we see that all economies are complementary.All these will effect the success of a free trade zone positively; but the multi-variated ethnic structure, high valued currencies, insufficient substructure will be negative effects