1980’den günümüze değişen sosyal devlet anlayışı içerisinde sağlık harcamaları ve politikaları

Türkiye Cumhuriyeti ’nin bugünkü sağlık sisteminin temeli Osmanlı Devleti ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Sağlık Bakanı Refik Saydam zamanında yapılan reformlar ile atılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti ilk olarak merkezi sistem ve taşra örgütlenmesinin ortak çalışması ile sağlık politikalarını yürütmüştür. 1960 yılından itibaren ise planlı sisteme geçilmiş ve 5 yıllık kalkınma planları ile belirlenen sağlık politikaları uygulamıştır. 1980 yılından itibaren ise dünya ekonomik konjonktürüne paralel olarak reformlar dönemine girilmiş ve sağlık sistemi bu tarihten itibaren yeniden yapılandırılmaya başlamıştır. Özel sektörün sağlık sistemine girişi değişimin en büyük sinyali olmuştur. Değişim, sadece özel sektörün sağlık hizmeti vermesiyle yaşanmamıştır. SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) adıyla tek bir şemsiye altında toplanmıştır. 1980’lerde başlayan sağlıkta reform süreci AKP ’nin “Sağlıkta Dönüşüm Programı ” ile bir adım daha ileriye taşınmıştır. Böylece verimliliği ve özel sektörün sağlıkta rolünü artırarak kamusal masrafların azaltılmasını amaçlayan reform sürecine girilmiştir. Son yıllarda SGK’nın kurulması ve aile hekimliği uygulamasının yanı sıra hastanelerin özerkleştirilmesi ve özelleştirilmesi için önemli çalışmalar yapılmıştır. Bu araştırmada son on yıldaki kamu sağlık harcamalarının ve kamu sağlık yatırımlarının seyri incelenmiştir. Bulgulara göre bu süre zarfı içinde kamu sağlık harcamaları sürekli artmış, Sosyal Güvenlik Kurumu ’nun kendi giderlerini karşılama yetisi önceki yıllara göre azalmıştır. Reform çalışmaları özel sektörün teşviki anlamında başarılı olurken, verimliliğin ve sürdürülebilir kamu sağlığının yaratılması açısından yetersiz kalmıştır. Anahtar Kelimeler: Sağlık Harcamaları, Sağlık PolitikalarıThe foundations of current health system in the Republic of Turkey were laid in the last years of Ottoman Empire and early years in Turkish Republic by Refik Saydam, First Health Minister, and his reforms. In first years, Republic of Turkey that constantly restructured the health system of Ottoman Empire, carried out health policies with cooperation of central and local governments. After 1960 Turkey started to plan these policies and health policies were carried out with five-year development plans. After 1980 governments started to carry out reforms in accordance with global economic conjectures and health policies were started to restructured. The most important indication of transformation was the entry of private sector into the health services. Transformation did not come into being just with entry of private sector. Social Security Administration (SSK), Pension Fund For Self-Employed (Bağ-Kur) and State Retirement Fund (Emekli Sandığı) were combined under single institution. Reform process which was started in 80’s, was developed further by “The Program of Transformation in Health” of JDP (AKP). There were important operations for autonomy and privatization of hospitals as well as the foundation of Social Security Institution (SGK) and the practices of family physicians within the framework of reforms which aim to increase performance, decrease public expenses and improve the position of private sector in the field. In this research public expenses in health services and public investments in health sector in last ten years are examined. According to the evidence public expenses in health services constantly increased in this period of time and the ability of SGK to meet its expenditures decreased. However, the role of private sector in health area increased. In this regard reforms failed to create an efficient and sustainable public health system but managed to encourage public sector in this area.Key Words: Health Expenses, Healt Policie