Özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin öz-yeterlik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi

ÖZETÖZEL EĞİTİM OKULLARINDA ÇALIŞAN EĞİTİMCİLERİN ÖZ-YETERLİK ALGILARININ VE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİAraştırmanın amacı, özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin tükenmişlik düzeylerini ve öz-yeterlik algılarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın modeli ilişkisel tarama modeli olarak seçilmiştir.Araştırmanın evrenini İstanbul ilinde İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı 13’ü özel özel eğitim okulu, 34’ü resmi özel eğitim okulu olmak üzere toplam 47 özel eğitim okulunda çalışan psikologlar, özel eğitim öğretmenleri, sınıf öğretmenleri, okul öncesi öğretmenleri, çocuk gelişimciler, rehberlik ve psikolojik danışmanlar oluşturmaktadır. Örneklem oransız küme örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. 263 eğitimci araştırmanın örneklemini oluşturmuştur.Araştırmada kullanılan birinci ölçek, eğitimcilerin tükenmişlik düzeylerini belirlemek amacıyla Maslach ve Jackson tarafından (1981) geliştirilen ve Ergin (1992) tarafından Türkçeye uyarlanan “Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ)” dir. İkinci ölçek eğitimcilerin öz-yeterlik algı düzeylerini belirlemek amacıyla Gibson ve Dembo (1984) tarafında geliştirilen ve daha sonra Guskey ve Passaro (1994) tarafından yeniden gözden geçirilen ve Türkçe Diken (2005) tarafından uyarlanan “Öğretmen Yeterlik Ölçeği” dir. Araştırmada öğretmenlerin kişisel bilgilerini saptamak amacıyla kullanılan bir veri toplama aracı ise “Kişisel Bilgi Formu” dur.Araştırma sonucunca, özel eğitim alanında çalışan eğitimcilerin tükenmişlik düzeyleri ile cinsiyetleri, eğitim düzeyleri, mezun oldukları alan, çalışmakta oldukları alan, meslekte çalışma süreleri, günlük çalışma süreleri, çalıştıkları kurum türü arasında anlamlı farklılaşma saptanmıştır. Eğitimcilerin öz-yeterlik algı düzeyleri ile sosyodemografik değişkenler arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.Ayrıca eğitimcilerin öz-yeterlik algı düzeyleri tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır.Anahtar Sözcükler: Tükenmişlik, öz- yeterlik, özel eğitim ABSTRACTTHE ANALYSIS OF SELF-EFFICACY PERCEPTION AND BURNOUT LEVEL OF SPECIAL EDUCATION SCHOOL EDUCATORSThe aim of this research is to analyze self-efficacy perception and burnout level of special education school educators in terms of different variables. The research is a relational scanning model.The population of the research is consist of psychologists, special education teachers, primary school teachers, preschool teachers, child development specialists, guidance and psychological advisors who are working in 34 public and 13 private (47 in total) special education schools in Istanbul. The sample was selected by unproportional cluster method and 263 educators compose the sampling of the research.The first measurement, used in the research, is “Maslach Burnout Inventory (MBI)” which was developed to define burnout level of educators by Maslach and Jackson (1981) and which was adapted to Turkish by Ergin (1992). The second scale, Teacher Efficacy Scale, was used to define self-efficacy perception level of educators. It was develop by Gibson and Dembo (1984), revised by Guskey and Passaro (1994) and adapted to Turkish by Diken (2005). Another data collection tool in the research is “Personal Information Form” which was used to gather educator’s personal information.In the result of the research, it is stated that there is meaningful difference between burnout level of educators working in special education field and their gender, education level, graduated field, working field, length of employment at field, daily tour of duty and the kind of working school. There is no meaningful difference between the self-efficacy perception level of educators and socio demographic variables.Furthermore, there is meaningful difference between self-efficacy perception level of educators and their burnout level.Keywords: Burnout, self-efficacy special educatio