Haftanın gün etkisi ve İMKB üzerine bir uygulama

ÖZETYıllardır bir hisse senedinin gelecekteki fiyatını öngörmede geçmiş fiyat hareketlerinin kullanılmasının nereye kadar anlamlı sonuçlar verebildiği hem akademik hem de iş çevrelerinde süregelen tartışmanın kaynağı olmuştur. Gerek teknik analiz yöntemleriyle gerek Rastsal Yürüyüş Modeli (Random Walk Model) ile bu soruya cevaplar aranmıştır. Teknik analizde hisse senedinin geçmiş fiyat hareketleri detaylı bir şekilde incelenerek gelecekteki fiyatı tahmin edilmeye çalışılır. Rastsal Yürüyüş Modeli'nde ise fiyat hareketlerinin hiçbir trend izlemediği ve geçmiş fiyat hareketlerinin gelecekteki fiyat hareketlerini öngörmede kullanılamayacağını savunulur. Rastsal Yürüyüş Modeli'nin temelinde yatan Etkin Pazar Hipotezinde, içinde bulunulan zamanın herhangi bir anında menkul kıymetlerin bütün bilgiyi yansıttığı ve herhangi yeni ve ani bilgi girişinin derhal bu menkul kıymetlerin fiyatına yansıdığı kabul edilir.Bu çalışmamda, IMKB'de haftanın gün etkisinin test edilmesi aşamasından önce 1. Bölüm'de sermaye piyasalarında denge modelleri ve bu modellerden benim tezimin konusuyla yakından ilgili olan Etkin Pazar Hipotezi'ne ve temelde dayandığı Rastsal Yürüyüş Modeli'ne değindim. Etkin Pazar kavramını gerek tanım, gerek etkinlik çeşitleri ve matematiksel gösterimiyle detaylı olarak anlattım.3. Bölüm'de etkin pazar kuramına ters düşen anomaliler ve ortaya çıkma sebepleri üzerinde durdum. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda bu nedenlerin, anomalileri kısmen açıklasalar da tam olarak anlatabildiği görülmemiştir.4. Bölüm'de sermaye piyasalarında gözlenen anomalilerden biri olan haftanın gün etkisi anomalisi üzerine gerek yurtdışındaki sermaye piyasalarında gerek IMKB'de yapılan çalışmalardan bahsettim. Yapılan çalışmaların büyük kısmında, test sonuçları Pazartesileri düşük getiri, Cuma günleri de yüksek getiri verdiği için haftanın gün etkisinin haftasonu etkisi ya da Pazartesi etkisi olarak da ifade edildiği görülmüştür.5. Bölüm'de tezimin ana konusu olan haftanın gün etkisi test edilmiştir. IMKB'de 1995-2000 yılları arasında IMKB 100 endeksinin ve içinden seçilmiş 10 hisse senedinin getirilerinin haftanın herhangi bir gününde diğer günlere kıyasla anlamlı düzeyde farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Test sonuçlarından, yurdışında yapılan çoğu çalışmada çıkan Pazartesi etkisinin bu zaman peryodunda Salı gününe kaydığı görülmüştür. Bu sonuç son yıllarda IMKB üzerine yapılan diğer çalışmalarla uyumludur. Haftanın en yüksek getirisinin de daha önceki çalışmalarla uyumlu olarak Cuma ve takiben Perşembe günleri gözlendiği görülmüştür. SUMMARYThe question of what extent the past history of a common stock's price be used to make meaningful predictions concerning the future price of a stock has been a source of a continuing controversy in both academic and business circles. It has been explained by chartist theories and Random Walk Hypothesis. The Chartist Theories say s that the past behavior of prices can predict the future behavior and it can be used to increase expected gains. By contrast, Random Walk Hypothesis says that the price changes are independent and they have no memory. The past can not be used to predict the future price. The Efficient Market Hypothesis believes that at any time the stock price reflects all information and when a new information comes to the market, the price finally reflects this information. No one can make money by using this information in an efficient market.In this dissertation, after explaining of the market efficieny and the day-of-the week effect as one of the anomalies noticed in the capital markets, the day-of-the-week effect at IMKB is tested as a case study.After the introduction in Section 1, the Efficient Market Hypothesis and the forms of the efficiency are explained in Section 2.The evidence of a growing number of anomalies in the stock markets casts doubt on the efficient market hypothesis. In Section 3, the anomalies observed in the stock markets and the reasons of these anomalies are referred. There have been many researches regarding the test of the day-of-the-week-effect both in international markets and in IMKB. But the reasons of the anomalies observed in the stock markets can not be explained satisfactually in any of these studies. In Section 4, these studies are given.In Section 5, the model and the data used to test the day-of-the-week-effect in IMKB are explained. The results can be shown in tables attached. The conclusion is given at the end of the study