Edinilmiş mallara katılma rejiminin ölümle sonlanması halinde terekenin tasfiyesi ve sağ kalan eşin talepleri

743 Sayılı Eski Medeni Kanun döneminde eşler arasındaki yasal mal rejimi mal ayrılığı rejimi iken; 01.01.2002 tarihinde kabul edilen 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu m. 202 uyarınca, eşler arasındaki yasal mal rejimi aksine bir sözleşme bulunmadığı takdirde edinilmiş mallara katılma rejimidir. Eşler, 743 Sayılı Eski Medeni Kanun döneminin yasal mal rejimi olan mal ayrılığı rejiminde; evlilik birliği içerisinde edinilen mallar bakımından herkesin kendi malına sahip olmasını ve herkesin kendi borçlarından sorumlu olmasını ifade etmekte olup mal rejiminin sona ermesi esnasında, eşlerin yalnızca birbirlerinin kişisel mallarına yapmış olduğu katkılar uyarınca katkı alacağı talep edebilmektedir. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu ile getirilen edinilmiş mallara katılma rejiminde, evlilik birliği içerisinde edinilen mallar kural olarak edinilmiş mal kabul edilmekle birlikte; taraflar özetle, işbu mal rejiminin sona ermesi esnasında edinilmiş mallar üzerinde katılma alacağı hakkına sahip olmaktadır. Eşler arasındaki mal rejimi, tarafların boşanmasıyla, evliliğin iptaline karar verilmesiyle, başka bir mal rejimine geçilmesiyle, taraflardan birinin gaipliğine karar verilmesiyle veya taraflardan birinin vefatı ile sona erer. Taraflardan birinin vefatı halinde mal rejiminin sona ermesi ile tasfiye işlemi kendiğinden gerçekleşmeyecek olup; tasfiye işleminin gerçekleşmesi için mal rejiminin tasfiyesine yönelik dava açılması gereklidir. Çalışmamızda doktrin ve Yargıtay’ın yaklaşımı nazara alınarak, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu ile Türk Hukuku’nda ilk defa uygulama alanı bulan ve yasal mal rejimi olarak kabul edilen edinilmiş mallara katılma rejiminin içeriğinden, mal rejiminin eşlerden birinin ölümü halinde sona ermesinden ve bu durumda mal rejiminin tasfiyesi için açılacak davadan ve tasfiye hesaplamalarının ne şekilde yapılacağından bahsedilecektir. Çalışma ile hedeflediğimiz asıl mesele, eşin ölümü ile sağ kalan eşin hem mirasçı hem de tasfiyeden kaynaklı alacaklı olması, murisin mirasçılarının da mal rejiminden kaynaklı mirasçı sıfatıyla alacak hakkına haiz olması; bu sebeplerle miras hukuku ile mal rejimi hukukunu bir arada değerlendirerek tereke tasfiyesi ile mal rejimi tasfiyesinin aynı anda yapılmasında izlenecek metodun tespit edilmesidir. Bu suretle uygulamacılar ile bilim insanlarına katkı sağlamayı amaçlamaktayız.--------------------While the matrimonial regime was the separation of matrimonial property regime during the former Civil Code, Turkish Civil Code (TCC), Law No.4721, accepted the regime of participation in acquired property unless otherwise agreed by the spouses, in accordance with Article 202 of the Code. In the regime of the separation of matrimonial property, the spouses have their own properties acquired and are responsible for their own debts. In the participation in acquired property regime, the property acquired during the marriage is accepted as the common property in principle and the income of the spouses is not considered while calculating the amount of the claim of participation. It is stated in the preamble of the Article 202 of the Law that the separation of matrimonial property regime leads to great injustices among the spouses, especially in the favor of the husband working, and to the detriment of woman doing housework and even helping the husband to perform his profession, that’s why the latter law approves the regime of participation in acquired property. According to former Civil Law, there is an obligation of earning living of male, which was removed by TCC; if the property acquired in the marriage where both parties work, the woman will have the right to get a lower rate in the TCC period comparing to the former law. Though it is intended that the women will be protected, those who are working has become more disadvantaged from several aspects. In this paper, the content of participation in acquired property regime accepted as matrimonial regime for the first time by Turkish Civil Code, social and economic impacts on women and the woman’s rights to claim when the said regime is terminated will be examined taking the approach of the doctrine and the Supreme Court decisions into consideration