Ağır ve hafif metal konsantrelerinde Sr, Ba, Cu, Au, Af ve Pt tayinleri ve bunların ekonomik değerlendirilmesi

İçerdiği minerallerden biri veya birkaçı ekonomik değer taşıyan kayaca, "cevher" adı verilmektedir. Bazı metal cevherleri doğadan çıktıkları şekli ile sanayi hammaddesi olarak işleme tesislerine beslenerek mamul madde haline getirilirken, bir kısmı da cevher zenginleştirme adı verilen işlemleri gerektirir.Bu çalışmada, İzmit Yöresi'ne ait kayaç halindeki ham cevher numunesi, İTÜ Maden Fakültesi'nde bulunan çeşitli kırıcı ve öğütücülerle 1 mm'den küçük tane boyutunun altına öğütüldü. Öğütülmüş olan numune, Wilfley Sallantılı Masası kullanılarak ağır, hafif ve şlam mineral fraksiyonlarına ayrıldı ve kurutulmak üzere iki gün boyunca yüksek dereceli fırınlarda bekletildi. Kurutma işleminden sonra, ağır ve hafif metal konsantreleri tekrar öğütülerek kimyasal analize hazır hale getirildi. Cevherin fiziksel zenginleştirmesinden sonra, elde edilen fraksiyonların ICP ve AAS ile kantitatif tayinin yapılabilmesi için bu fraksiyonlara kalsinasyon (kuru çözünürleştirme) ve yaş çözünürleştirme yöntemleri uygulandı.Analiz aşamasında ise, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nde cevherin XRD ile kalitatif analizi ve XRF ile kantitatif analizi yapıldıktan sonra çözünürleştirilen numune içerisinde, ICP ile metallerin kantitatif tayini yapıldı. Analizin son aşamasında ise Au, metil-izo-bütil-keton fazına alınarak AAS ile kantitatif olarak tayin edildi. Kullanılan farklı analiz metotlarının sonuçlarına göre Sr, Ba , Cu , Au , Ag ve Pt metallerinin cevher içindeki yüzdeleri göz önüne alınarak cevherin değerli metaller açısından ekonomik değerlendirmesi yapıldı.Haziran 2004 Hakan KARABULUT ABSTRACTDETERMINATION OF Sr, Ba, Cu, Au, Ag ve Pt FROM LIGHT AND HEAVY METAL FRACTIONS AND THEIR ECONOMICALLY EVALUATIONRock, which consists one or more economically valuable minerals is refer to ore. Some ores directly use in industry as their natural form, while some of them might be require an enrichment process.In this work, ore sample from İzmit region grinded to particules with size of smaller than 1mm with İTÜ Mineral Faculty's varius breakers and grinders. Grinded sample separated to heavy, light and slime mineral fractions by Wilfley Swinging Table and waited in the high temperature oven for 2 days to dry. After drying, heavy and light metal fractions are prepared to analysis by regrinding. When ore physically enriched, fractions that obtained was dissolved by calsination (dry digestion method) and wet digestion methods for quantitative analysis by ICP and AAS.In the analysis stage, after the qualitative analysis by XRD and quantitative analysis by XRF of ore sample at the TÜBİTAK MAM Sr, Ba, Cu, Ag and Pt metals qunatitatively determined by ICP in the dissolved sample. At the last stage of analysis, Au extracted with metly-izobutil-ketone and quantitatively determined by AAS. Ore economically evaluated as regards to valuable minerals by determination of the Sr, Ba, Cu, Au, Ag and Pt metals in each fractions by take into consideration of the results of different analysis methods that used.June 2004 Hakan KARABULU