Derecelendirme yöntemi ile risk analizi ve otomotiv sektörüne uyarlanması

ÖZET1980'li yıllardan başlayarak günümüze kadar artan bir hız ile devam eden entegrasyon süreci, özellikle gelişmekte olan ülkelerde uygulanmakta olan serbest piyasa ekonomisinin gereği olarak bir takım reform hareketlerini gerektirmiştir. Bu yenilikler özellikle ülke ekonomisinin temelini teşkil eden finans sistemine yöneliktir. Entegrasyon hareketlerinin doğal bir sonucu olarak uluslararası piyasalara açılan yatırımcılar başdöndürücü bir hızla değişen finansman alternatiflerinin getirdiği risklerle karşılaşmışlardır. Bu riski azaltma arayışına giren yatırımcılar için en önemli unsur yatırım yapılması planlanan alan hakkında yeterli bilgi birikimine sahip olmaktır. Finansal bilgi eksikliğinin hızlı ve güvenilir şekilde giderilmesi aşamasında devreye giren derecelendirme kavramı yatırımcı açısından güven, emniyet ve sağlamlığı çağrıştırıyor olması bakımından önem taşır. Kaldı ki uluslararası yatırımcı açısından fon talebinde bulunan şirket veya kuruluşun ismi veya büyüklüğü yatırım kararı vermede yeterli değildir.Fon talebinde bulunan şirket veya kuruluşların kaynak temini amacı ile altına girdikleri yükümlülüklerini zamanında ve vaad ettikleri şekilde yerine getirip getiremeyeceklerinin bağımsız bir şekilde incelenmesi olan derecelendirme, hızlı ve küresel bilgi gereksinimini güvenilir bir suretle gidermeye yöneliktir. Derecelendirme suretiyle elde edilen bilgiler anlaşılması kolay ve kısa semboller şeklinde yatırımcıya sunulur. Sözkonusu semboller yatırımcıya karar alma sürecinde yol göstericidir.Geliştikçe kamuyu aydınlatma ihtiyacını gideren başlıca unsurlardan biri haline gelen derecelendirme aynı zamanda finans piyasalarında güven unsurunun yerleşmesinde de önemli bir rol üstlenmiştir. Kredi değerlendirmede, borç ödeme gücünün tespitinde kullanılan derecelendirme yöntemiyle risk analizine artan ihtiyaç sebebiyle bu amaca yönelik hizmet veren derecelendirme şirketlerinin sayısında hissedilir bir artış kaydedilmiştir.Derecelendirme finans sektörü gelişmiş olan ülkelerde yıllardır kullanılan bir yöntem olmasına karşın ülkemizde gereken önem verilmemiştir. Finans sektöründe faaliyet gösteren şirket ve kuruluşların yanısıra sektörün en önemli aktörlerinden olan bankaların yeterli mali güce sahip olmamaları sebebiyle yükümlülüklerini yerine getirememektedirler. Son yıllarda ard arda yaşanan ekonomik istikrarsızlıklar bize bankaların üstlendikleri riskleri karşılayabilmeleri konusunda piyasayı zamanında ve doğru bir şekilde bilgilendirmelerinin ne denli önemli olduğunu bir kez daha göstermiştir. Bu konuda etkin ve sağlıklı amaca yönelik bilgilendirmeyi yapacak kuruluşların başında derecelendirme firmaları gelmektedir.Derecelendirmenin faydası sadece yatırımcıya değil aynı zamanda fon talebinde bulunan kişi ve kuruluşlar ve hatta ülkeye'dir. Derecelendirme ile yatırımcı vermiş olduğu kredinin geri dönüşü ve taşıdığı risk hakkında bilgi sahibi olurken fon talep eden kesim ihraç ettiği menkulü derecelendirme sayesinde daha geniş bir yatırımcı kitlesine sunabilme şansını yakalar.Derecelendirme işleminin uygun bir şekilde yerine getirilmesi ekonomiye faiz oranı riske bağlı hareket eden, hacim ve nitelik açısından tatmin edici düzeyde borçlanma araçlarının bulunduğu, kısa ve uzun vadeli yatırım tercihlerinin yapılmasında yardımcı, kamu şeffaflığı ilkesini destekleyen, güven unsurunun tam olduğu bir sermaye piyasası kazandırır. Bunun yanısıra nitelikli bir şekilde yapılacak olan derecelendirme piyasalardaki spekülatif hareketleri önleyeceği gibi kullanılan uluslararası standartlar sayesinde yabancı sermayeyi teşvik edici bir unsur olarak göze çarpar. Derecelendirme ile birlikte şirketler doğrudan finansman kaynaklarına ulaşmaları kolaylaşır, bu da maliyetlerin azaltılmasında önemli rol oynar.Derecelendirme şirketlerinin devlet ya da herhangi bir kuruluşun etkisi altında kalmadan bağımsız çalışıyor olması bu tarz şirketler tarafından yapılan değerlendirmelere güven açısından çok önemlidir. Uygulamada analiz edilen Ford Otosan SAN A.Ş'nin derecelendirmesi bir derecelendirme firmasınca yapılmış olsaydı, verilen derece sayesinde firmanın kredibilitesi yatırımcıların bilgisine sunulacaktı Bu durum firmanın borçlanma maliyetlerini, borçlanma faiz oranını, bunlara bağlı fon kaynağı temin edebilme olanağını doğrudan etkileyecekti.Dolayısı ile derecelendirme faaliyetlerinin sadece yatırımcılar açısından değil aynı zamanda fon talebinde bulunanlar açısından da oldukça avantajlı bir işlem olduğunu söylemek mümkündür. Derecelendirme bir yandan yatırımcıya planladığı yatırımın riski hususunda hızlı ve güvenilir bilgi sağlarken, diğer yandan borçlanmayı düşünen firmanın daha geniş bir yatırımcı kitlesine ulaşmasını, bu sayede borçlanma maliyetlerini azaltmasını sağlar. Bunun ulusal ekonomi açısından yararı, ülkede faaliyet gösteren ve güvenilir firmalarca derecelendirilen şirket veya kuruluşlar sayesinde uluslararası yatırımların, sermaye girişinin hız kazanmasıdır. Ülkemizin bu alanda temel eksikliği henüz derecelendirme işleminin zorunlu olarak yapılmasını sağlayacak gerekli yasal düzenlemelerin gerçekleştirilememesidir. Basel komitesinin kararları doğrultusunda derecelendirme işlemi ile ilgili yapılacak düzenlemelerde derecelendirme kuruluşlarının önemi dikkate alınarak, kredi kurumlarının yönlendirilme ihtiyacına cevap verilmelidir.ABSTARCTThe integration process starting from 1980's reguires some from movements as a need of free market economy especially in developing cuntries. These innovations are especially relates to finance system.Investors of international markets have faced the riskes resulting from rapidly changing financing alternatives.Investors need enough reformation in order to decrease the risk. The rating issue which means trust , safety and stronght, is important as provides fast and trustable financial information.Rating is indepently examming whether the companies will obey their responsibilities on time and the way they promised or not. By rating the information is provided to investor with symbols that are concise and easy to understand. These symbols help the investors in deciding process.Rating has an important position in settlements of trust issue in finance markets as it continues to develop. As a result of the need for rating technigue which is used in loan evalution and payment availability , the number of rating companies is increasing. Although rating is common in developed countries , it has been ignored in our country for a long time. Finance coopperations , as weel as banks , do not have sufficient financial sources for their responsibilities. Rating firms are able to inform us about the risk management between banks and markets.Rating is in favor of not only investors but also of an organization or a person demading fund and even in favor of country. With rating , investor can be informed about their credit and their risk and people demanding fund can provide their exports to a wider varicty of investors. A well rating process provides a capital market which helps making short and long term investment decisions , support public transparency and trust.A well qualified rating will prevent speculative actions in markets as well as inviting foreign capital , with the help of rating , companies can reach directly to finance sources and this decreases cost.It is a very important pointy if trust that rating companies are working independently without being affected by government or my other intutition. If FORD OTOSAN A.Ş which has been analysed in the practise , had been rated by independent rating firm , the company's credibility would have been offered to investor's attention. This would directly affect the firm's debt expences , debt interest rate and fund source availability related to these.Rating operations are profitable not only for investors but also for those who demand fund. Rating provides the investor fast and trustable information about the risk of the planned investment , so dept expense decreases. The advantage of this process for the national economy is that capital enterance of international investment increases. The deficiency of international investment increases. The deficiency of our country in this aspect is that rating process is not obligatory yet.Today, as a result of liberation , the need for integrational markets has increased. It is necessary to make legal regulations in order to integrate to international markets. The most important point in making these legal regulations is transforming trustable and satisfactory information to investors.Rating , which is defined as the risk of the exporters abilitiy of payment , is the most effective and trustable way of providing information. Although rating is usually made for companies , institutions , banks , it includes countires as the rated institutions are related to the economic , legal and politicial conditions of the country they are activating.Rating firms , guide the investors by proving their grades with various symbols. Another important use of rating is creating an objective measure suitable for free market criterias. The rates given by rating firms are very effective on invertors behaviours. These rates are also important for countries demanding fund as they specify out source opportunities and expenses.In our country , although rating sholud be very important as it enlights public , informs investors on time , supports integration ; it is not working on desired level because of lack of legal regulations and obligations.At this point , a sample from automobile sector is tested and examined in a plan made up of four sections.At the first part , description of rating process , its history , objectives leading rating firms and the rated firms and their statüs are explained. Rating firms organizational stuctures , the symbols they use and working conditions are examined. At the second part , informations about the proceses between the rating firms and the rated firms from the first meeting to the last level are given.At the third part , automobile sector has been considered. The development and history of the sector has been examined.At the fourth part , a sample firm from automobile sector has been anaylized and rated. Rating has been made with DemRate technigue which is used by Demirbank A.Ş. in credit analysis. After a detailed information about the analysis technigue. This technigue has been applied to a sample firm which is Ford Otosan A.Ş