Klasik dönem Osmanlı kumaş sanatında saz yolu üslûbu

ÖZET“Klasik Dönem Osmanlı Kumaş Sanatında Saz Yolu Üslûbu” isimli tezimizde; Osmanlı Saray Sanatı kapsamındaki kumaş sanatında, Klasik Dönem’in en önemli üslûplarından biri olan “Saz Yolu Üslûbu” ele alınmıştır. Çalışmamız 4 ana bölüm altında toplanmıştır:1.bölümde; Osmanlı İmparatorluğu’nun gelişimi ve en parlak dönemi olan XVI. Yüzyıl dönemi tanıtılmış, İmparatorluğun Klasik Dönem Süsleme Sanatları incelenmiş ve “Saz Yolu Üslûbu”nu içeren örnekleriyle görsellenmiştir. Atölyeler; Ehl-i Hiref ve Nakkaşhane hakkındaki bilgiler aktarılmıştır. 2. bölümde; Klasik Dönem’de Şah Kulu isimli sanatkarın meydana getirdiği ve Klasik Dönemin en önemli üslûplarından biri olan Saz Yolu Üslûbu, sanat adına kazandırdığı yenilikler ve kendine özgü motifleriyle ele alınmıştır. Motif özellikleri örneklerle açıklanmıştır.3. bölümde; Klasik Dönem Osmanlı Kumaş Sanatı; “Saray Sanatı” kapsamında ele alınmıştır. Klasik Dönem’de doruk noktasına ulaşan, Kumaş Sanatı’nın; Saray Sanatı kapsamındaki yerinin önemi vurgulanmış ve diğer kültürlerle etkileşimi incelenip, etkileşim faktörleri ile ilgili bilgiler verilmiştir. Kaftan ve diğer kullanım amacına yönelik kumaşlar örnekleriyle görsellenmiş, çeşitlerini tanıtıcı açıklamalar getirilmiştir.4. ve son bölümde; Klasik Dönem Osmanlı Kumaş Sanatı’nda, Saz Yolu Üslûbu kullanılarak desenlendirilmiş olan kumaş örnekleri araştırılıp, desen ve kompozisyon özellikleri ile beraber tanıtılıp aktarılmıştır. Özetle, Tezimizde; Klasik Dönem Osmanlı Sanatının tarihsel süreci, bu dönemdeki süsleme sanatları ve uygulama alanları, oluşum sistemi hakkında bilgi verilmiştir. Klasik Döneme damga vuran “Saz Yolu” Üslûbu tüm oluşumu ve örnekleriyle tanıtılmıştır. Bu dönemde üretilen Osmanlı Kumaşlarında kullanılan “Saz Yolu Uslûbu”; kumaşların teknik, desen ve motif özellikleriyle birlikte irdelenmiştir. Özellikle, örneklerde yer alan motif ve komposizyonların çizimlerinin bu alanda yapılacak çalışmalara örnek ve kaynak olması amaçlanmıştır. SUMMARYIn our thesis named ‘’Saz Yolu Style in Classical Era Ottoman Fabric Art’’; ‘’SazYolu Üslûbu’’ which is one of the most important styles of Classical Era of Ottoman Palace Art is explained.Our work is focused on 4 main parts:In the 1. Part; XVI. century, which is the development and the brightest time of Ottoman Empire is explained and supported by visual examples of ‘’Saz Yolu’’ Style. İnformation is given about workshops: Ehl-i Hiref and Nakkaşhane.In the 2. Part; ‘’Saz Yolu’’ Style –one of the most important styles in the Classical Era- which was found by the artist named ’’Şah Kulu’’ is explained by his distinctive motives and his innovations in the field of art. The properties of his motives are shown by examples.In the 3. Part; Classical Era Ottoman Fabric Art is explained in the context of ‘’Place Art’’. The importance of Fabric Art –being at it’s peak at the Classical Era- in Palace Art is pointed out and interactionswith order cultures is studied while information is given about the factors of interaction.In the 3. And last part; fabric examples of Classical Era Ottoman Fabric Art that were patterned by using Saz Yolu Style are studied anda re presented with their pattern and compositional properties.To sum up, in our thesis; information is given about the historical course of Classical Era Ottoman Art, ornamental arts, their fields of application and creation systems of those applications. Saz Yolu Style –which leaves it’s mark on the Classical Era- is presented by the means of it’s whole creation and examples. Saz Yolu Style that was used on Ottoman Fabrics which were produced in this era is studied by the means of technical, pattern and motive properties of the fabric. Especially, the motives and compositions in the examples were reproduced to create a source and example for future studies