Anayasa Mahkemesi kararlarına karşı olağanüstü kanun yolları

ÖZET2949 Sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkındaki Kanun m.33 ve 35 gereğince, Anayasa Mahkemesi' nce yargılama yetkisinin kullanıldığı Yüce Divan sıfatıyla yapılan yargılamalar ile siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin davalarda, Ceza Yargılama Usulü Kanunu/CMUK uygulanmaktadır. Çünkü, bu yargılamalar birer ceza yargılamasıdır. Anayasa Mahkemesi' nin, 28.9.1984 tarih, 1984/1 sayılı kararında sözünü ettiği üzere, (gerçek veya tüzel) kişilerin yargılandığı adı geçen davalarda verilen, siyasetten yasaklılık, kapatılma vb. yaptırımların TCK' da öngörülmemiş olması yargılamanın ve hükmün cezai niteliğini değiştirmeyecektir. Zira, SPK, TCK vd. özel kanunlarda, yasaklanmış, yaptırıma bağlanmış bir eylem, bu eylemden dolayı yargılanan gerçek veya tüzel bir kişi ve yargılama sonucunda, temel hak ve özgürlüklere doğrudan devletin müdahalesini gerektiren yargı vardır. Dolayısıyla, uygulanması istenen maddelerin ceza kuralı niteliğinde oluşları ve adı geçen yargılamaların Ceza Yargılaması Usulü Kanunu' na göre yürütülmesi, davalı gerçek veya tüzel kişi için güvence teşkil eder. Siyasi partilerin kapatılması ve Yüce Divan sıfatıyla yapılan yargılamalar sonucu verilen kararlar cezai niteliği gereği, Kanunu' da sayılan sınırlı ve istisnai hallerin varlığında, olağanüstü kanun yollarına gidilmek suretiyle, tartışma konusu yapılabilir. Bu noktada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince Sözleşmeye aykırılığı tespit edilen Anayasa Mahkemesi kararlarının, olağanüstü kanun yollarına başvurulmak suretiyle tekrar tartışılması gündeme gelmektedir. Zira, uluslararası insan hakları mahkemeleri ve Anayasa mahkemelerinin varlık nedeni, temel hak ve özgürlüklerin korunmasıdır. Uluslararası sözleşmelere taraf devletler Anayasa dahil iç mevzuatlarını ve uygulamalarını, bu sözleşmelere uyumlu hale getirmekle yükümlüdürler. Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi' nin Yüce Divan sıfatıyla yaptığı yargılamalar ile siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin davalarda verdiği kararlar aleyhine, CMUK. m. 327 vd. öngörülen yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilebilir. Öte yandan, Uluslararası İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının, CMUK' da yapılacak değişiklik ile bir görüşe göre "Karar Düzeltme", bir görüşe göre "Yargılamanın Yenilenmesi" sebebi olarak kabulü yerinde olacaktır. Zira, Restitutio İn İntegrum/eski halin iadesi, aynen gerçekleşmediği bazı hallerde tazmin/ödence gibi, yargılamanın yenilenmesi de karşılaştırmalı hukukta bir yöntem olarak kabul edilmektedir