Seçim çevrimleri teorileri: türkiye ekonomisi üzerine bir inceleme (1950-2006)

ÖZETSeçim Çevrimleri Teorileri: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir İnceleme (1950 – 2006)Seçim Çevrimleri Teorileri, seçim sürecinde politik ve makroekonomik değişkenler arasında karşılıklı etkileşim sonucu ekonominin nasıl davranış sergileyeceğini analiz etmektedir. Seçim öncesi dönemde para arzı ve kamu harcamalarını arttırma yönünde hareket eden iktidar, bu yolla işsizliği azaltmak, bireylerin kullanılabilir gelirlerini veya refah düzeylerini arttırmak suretiyle yeniden seçilme ihtimalini maksimize eder. İktidar, seçim öncesinde uygulanan genişletici ekonomi politikasının enflâsyonist etkisini ortadan kaldırmak için seçim sonrasında bu kez daraltıcı ekonomi politikası uygular. Seçim çevrimleri veya işsizlik, enflâsyon, büyüme oranı gibi makroekonomik değişkenlerde görülen salınımlar, oy maksimizasyonu güdüsü ile hareket eden iktidarın, seçimler yaklaşırken uyguladığı genişletici, seçimlerden sonra ise daraltıcı ekonomi politikalarının sonucunda oluşur. Bu tezin temel amacı, 1950–2006 yılları arasında Türkiye’de iktidara gelmiş siyasi partilerin, yeniden seçilebilme olasılığını maksimize etmek için para arzı, kamu harcamaları gibi politika araçlarını kullanarak işsizlik, enflâsyon ve büyüme oranı gibi makroekonomik değişkenlerde çevrimlere sebebiyet verip vermediğini analiz etmektir. Analizlerde iki yöntem kullanılmıştır. Bunlardan birincisi ilgili parametrelerin seçim dönemindeki oransal değişimlerinin, Geleneksel Oportünist Seçim Çevrimleri Teorisi’nin öngörüsü ile örtüşüp örtüşmediğinin analizidir. İkinci yöntem ise, seçim yılına ait seçilmiş parametrelere ilişkin verilerin, bir önceki seçim yılı ile analiz edilecek seçim yılı arasında kalan yılların ortalamasına oranlanması ile bulunan rasyonun, referans değeri ile karşılaştırmasına dayanmaktadır. Analiz edilen seçim döneminde, seçim çevrimlerinin var olduğu veya iktidarın, ekonomi politikası araçlarını salt seçim amaçlı kullanılmış olduğu sonucuna varılması için her iki yönteme göre işsizlik, enflâsyon, büyüme, kamu harcamaları ve para arzı, parametrelerinin tamamının, eş-zamanlı olarak seçim çevrimlerinin varlığını desteklemelesi gerekmektedir. 1950-2006 yılları arasında gerçekleştirilen genel seçimlerde, her iki yönteme göre yapılan analizlerde, söz konusu beş parametrenin eş-zamanlı olarak seçim çevrimlerinin varlığını destekleyecek biçimde hareket ettikleri görülmediğinden; anlize dilen dönem içerisinde gerçekleştirilen hiçbir genel seçimde seçim çevrimlerinin var olduğu kesin olarak söylenememektedir