Okul öncesi kuruma devam eden 4-5 yaş grubu öğrencilerin benlik kavramı ve bağlanma stillerinin anne davranışları açısından incelenmesi

OKUL ÖNCESİ KURUMA DEVAM EDEN 4-5 YAŞ GRUBU ÖĞRENCİLERİN BENLİK KAVRAMI VE BAĞLANMA STİLLERİNİN ANNE DAVRANIŞLARI AÇISINDAN İNCELENMESİÖZETBu çalışmanın amacı, İstanbul ili Anadolu yakasında yaşayan Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 4-5 yaş grubu öğrencilerin anne davranışlarının benlik kavramı ve bağlanma stilleri üzerinde önemli bir yordayıcı olup olmadığını araştırmaktır. İlişkisel tarama modeline uygun olarak gerçekleştirilen araştırmanın evrenini, İstanbul ili Anadolu yakasına bağlı okul öncesi kurumlarına devam eden 4-5 yaş grubu çocuklar oluşturmaktadır. Örneklem, evrenden tabakalı ve kümeleme örnekleme yöntemi ile seçilen, 27’si kız 33’ü erkek olmak üzere, 60 çocuktan oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak bağlanma stillerini ölçen, Türkçe’ye uyarlaması Seven tarafından yapılmış olan “Tamamlanmamış Oyuncak Bebek Ailesi Hikâyeleri (TOBAH)”, Türkçe’ye uyarlaması Özcan tarafından yapılmış olan “Purdue Benlik Kavramı Ölçeği (POBKÖ)” ve Türkçe’ye uyarlaması Çağdaş tarafından yapılmış olan “Ebeveyn Kendi Davranışını Değerlendirme Ölçeği (EKDÖÖ)” ve araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız değişkenlerin iki kategorili olduğu durumlarda Mann Whitney-U, üç kategorili olduğu durumlarda Kruskal Wallis-H Testi, anne davranışları ile bağlanma stilleri ve benlik kavramları arasındaki ilişkinin anlamlılığını test etmek için Pearson Momentler Çarpım Kolerasyonu ve doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre, annelerin çocuklarına karşı olan tutumları çocukların cinsiyetine ve kardeş sayısına bağlı olarak anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Bunun yanı sıra anne davranışları ailenin sosyo-ekonomik seviyesi, anne ve babanın eğitim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermiştir. Ailenin sosyo-ekonomik seviyesi, anne ve babanın eğitim düzeyi düştükçe annelerin çocuklarına amaca ulaşmalarında daha çok yardımcı oldukları, daha koruyucu davrandıkları başarıya ulaşmaları konusunda daha fazla baskı yaptıkları ve duygusal olarak cezalandırdıkları tespit edilmiştir. Araştırma, çocukların bağlanma stillerinin ve benlik kavramlarının çocukların cinsiyeti, ailenin sosyo-ekonomik düzeyi, kardeş sayısı, anne ve babanın eğitim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediğini ortaya koymuştur. Bunun yanı sıra anne davranışları ile çocukların benlik kavramları arasında anlamlı bir ilişki olmadığı; annelerin ilgi ve şefkat gösterme, duygusal ve fiziksel cezalandırma davranışları ile çocukların bağlanma stilleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Okul öncesi dönem, benlik kavramı, bağlanma stilleri, anne davranışıINVESTIGATION OF THE SELF-CONCEP AND THE ATTACHMENT STYLES OF 4-5-YEAR-OLD STUDENTS IN PRESCHOOL INSTITUTIONS FROM THE PERSPECTIVE OF THEIR MOTHER BEHAVIOURSABSTRACTThe aim of this study is to investigate whether the mothers’ behaviors have a predictive influence on the self-concept and the attachment styles of 4-5-year-old students enrolled at pre-school institutions in the Anatolian side of the Istanbul province. Thus, the participants of the study designed in line with the rational screening model are 4-5-year-old children at the pre-school education institutions in the Anatolian side of Istanbul. 60 children, 27 of whom are female while the remaining 33 were male were selected through stratified and cluster sampling. As data collection instruments, the “Incomplete Stories with Doll Family Scale” adapted into Turkish by Seven, the “Perdue Self Concept Scale” adapted into Turkish by Özcan, the “Behavior of Parental Self Rating Scale” adapted into Turkish by Çağdaş and the Personal Information Form developed by the researcher were used. As for the data analysis, the Mann Whitney-U Test was used when the independent variables had two categories while the Kruskal Wallis-H Test was used in case of three categories. Also, the Pearson product-moment correlation and the multiple regression analysis were used to reveal the significance of the relationship between mothers’ behaviors and their children’s attachment styles and self-concepts. The findings of the study indicate that parents' attitudes towards their children do not significantly vary depending on the gender of their children and the number of siblings in the family. On the other hand, it was found that mothers' behaviors vary significantly depending on the socio-economic level of the family and the educational level of the parents. It was revealed that as the socio-economic level of the family and the educational level of the parents decrease, mother tend to display more preventive behaviors, put more pressure on the children to be successful and punish them emotionally. The results of the study indicated that there was no significant difference in the participants’ attachment styles and self-concepts depending on the variables of the genders, the socio-economic levels of their families, the number of their siblings and the education level of their parents. In addition, no significant relationship was found between mothers’ behaviors and the self-concepts of their children; on the contrary, the relationship of mothers’ behaviors of interest and compassion and their emotional and physical punishment with their children’s attachment styles was found to be significant. Key Words: Pre-school period, self-concept, attachment styles, mother’s behavio