2010 sonrası Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da yaşanan krizlerin Türk ihracatçı firma stratejilerine etkilerinin incelenmesi

ÖZKüreselleşme ve uluslararasılaşma ile birlikte birçok olumlu ve olumsuz değişimler ve gelişimler yaşanmaktadır. Yaşanan bu değişim ve gelişimlerin etkileri bölgesellikten çıkarak küresel etkiye bürünmekte ve yalnız bulunduğu coğrafyayı değil etkileşim içinde olduğu diğer coğrafyaları da etkilemektedir. Özellikle küreselleşmenin en çok yaşandığı ve en çok etkileşimin olduğu alan ekonomik ve ticari hayattır. Bundan dolayı uluslararası piyasalarda küreselleşme ile birlikte yaşanan krizler ülkeleri ve toplumları siyasal, kültürel, psikolojik olarak etkilediği gibi ekonomik yönden de önemli derecede etkilemektedir.Bu çalışma, 2010 sonrası Ortadoğu ve Kuzey Afrika coğrafyasında yaşanan siyasal gerginlik ve politik belirsizlik ortamının Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesine ihracat yapan Türk firmalarını nasıl ve ne şekilde etkilediğini ve bu zorlu süreci yaşayan firmaların başarılı olmak için ne tür stratejiler uyguladıklarını konu edinmektedir. Bu amaçla Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesine yoğun ihracat yapan şehirler (İstanbul, Kocaeli, Bursa, Gaziantep ve Mardin) arasından farklı sektörlerde faaliyet gösteren 33 firma yöneticisiyle niteliksel yöntemlerden olan yarı yapılandırılmış mülakat ile veriler elde edilmiştir. Görüşmeler sonucunda elde edilen veriler analiz edilerek yaşan krizin etkileri ve bu süreçte uygulanan stratejiler incelenmiştir.iiGörüşmeler sonucunda elde edilen bulgulara dayanarak firmaların krizden nasıl etkilendikleri ve bu sürecin üstesinden gelmek için ne tür stratejiler geliştirmeye çalıştıkları saptanmıştır. Çalışma sonucuna göre, kriz dönemini yaşayan ve başarılı sonuçlar elde eden firmaların özellikle rekabet avantajı sağlayan stratejilere yöneldikleri ve bu kapsamda başta pazarlama ve reklam stratejileri olmak üzere müşteri odaklılığı stratejilerini, odaklanma stratejilerini, araştırma geliştirme stratejilerini ve istihdam stratejilerini uyguladıkları tespit edilmiştir. Bu uygulanan stratejiler neticesinde elde edilen rekabet avantajının firmaları zor şartlarda başarılı kıldığı anlaşılmaktadır. Başarısız firmaların ise, daha çok maliyet tasarruflarına gittikleri ve küçülmeyi tercih ettikleri ve bu uygulanan stratejiler neticesinde kriz sürecinin etkilerini daha fazla hissettikleri anlaşılmıştır. Çalışma sonunda firma yöneticileriyle yapılan görüşmelerden elde edilen bulgulardan yararlanılarak kriz dönemini yaşayan firmalara yön verecek öneriler oluşturulmuştur.--------------------ABSTRATCTAlong with globalization and internationalization, many positive and negative changes and developments occur. The effects of these changes and developments take on global influence, and affect not only the geography in which it is located but also other geographies in which it interacts. Economic and commercial life is the area where globalization is experienced the most interaction. Therefore, the crises experienced with globalization in international markets affect countries and societies politically, culturally and psychologically as well as economically. The crises experienced not only affect the geographies in which they occur, but also affect the countries and regions they interact with.The study tries to investigate how the political tension and political uncertainty experienced in the Middle East and North Africa region after 2010 affected Turkish firms which are exporting to the Middle East and North Africa region and what strategies the companies that experienced this difficult process applied to be successful. For this purpose, data was obtained through a semi-structured interview, which is a qualitative method, with 33 company managers operating in different sectors among the cities exporting to the Middle East and North Africa region (Istanbul, Kocaeli, Bursa, Gaziantep and Mardin). The data obtained as a result of the interviews were analyzed and the effects of the crisis and the strategies applied in this process were examined.ivBased on the findings obtained as a result of the interviews, it was determined how firms were affected by the crisis and what kind of strategies they tried to overcome this process. According to the results of the study, it has been determined that the companies that experienced the crisis period and achieved successful results, especially preferred strategies that provide competitive advantage, and in this context, they applied primarily marketing and advertising strategies then customer oriented strategies, focus strategies, research and development strategies and employment strategies,. It is understood that the competitive advantage achieved as a result of these strategies has made the companies successful in difficult conditions. It was understood that unsuccessful firms prefer to cost savings and downsizing strategy and as a result of these strategies, it was understood that they felt the effects of the crisis more. At the end of the study, by using the findings obtained from the interviews with company managers, suggestions that will guide the companies that have experienced the crisis period have been created