Öğretmen adaylarının eğitim hukuku ile ilgili eğitim ihtiyaçları (bir eylem araştırması)

Bu araştırma öğretmen adaylarının temel düzeyde eğitim hukuku ile ilgili eğitim ihtiyaçlarının neler olduğu ve bu ihtiyaçların giderilmesine yönelik lisans düzeyinde verilmesi önerilen eğitim hukuku dersinin nasıl bir öğretim içeriği ile verilmesi gerektiğini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırma konusunun doğasına uygunluğu nedeniyle bu araştırmada “eylem araştırması” deseni kullanılmıştır. Araştırma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın birinci aşamasında öğretmen adaylarının eğitim hukuku alanında eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanmış 54 soruluk Temel Eğitim Hukuku Bilgi Testi uygulanmış, yine aynı amaçla öğretmen adaylarının mesleki açıdan yetiştirilmesinde aktif rol alan yönetici ve müfettişlerin de görüşlerine başvurularak sonuçlar karşılaştırılmıştır. Araştırma anketini Marmara Üniversitesi’nde eğitim görmekte olan 386 öğretmen adayı, görüşme formunu ise İstanbul ilinde görev yapan 6 yönetici ve 10 maarif müfettişi yanıtlamıştır. İkinci aşamada ise birinci aşamadan elde edilen verilerin analizi sonucu ortaya çıkan sorunların ortadan kaldırılmasına yönelik, sürece yayılmış sistematik bir eylem planı geliştirilmiştir. Bu planda bilgi eksiklerinin tamamlanması amacıyla Eğitim Hukuku dersi müfredatı planlanmış ve uygulanan program ihtiyaç analizi verilerine göre tasarlanmıştır. Eylem araştırmasının ikinci aşaması Marmara Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık bölümünde eğitim görmekte olan 23 öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Bu aşama 2017/2018 eğitim öğretim yılı bahar döneminde 13 haftalık bir periyotta tamamlanmıştır. İlk 5 hafta ders izlemesi yapılarak, grup ile ilgili ön bilgi toplanmış ve çalışma planında gerekli müdahaleler yapılmıştır. Diğer haftalarda plan uygulamasına geçilmiş ve süre kayıt altına alınmıştır. Araştırmanın bu aşamasında veri toplama aracı olarak birinci aşamada kullanılan anket formu ile eylem planının uygulanması öncesi ve sonrasında öğretmen adaylarındaki gelişmenin test edilmesi amacıyla deneysel bir model olan tek grup ön test-son test modeli uygulanmıştır. Süreç içerisinde değerlendirmenin bir parçası olarak öğretmen adaylarına performans görevi verilmiştir. Bu performans görevinde adaylardan uygulamanın sonunda bir hikaye yazmaları istenmiştir. Hikayede bir öğretmen olarak göreve başladıklarını hayal etmeleri ve ders içeriğinde öğrenmiş oldukları en az 20 (yirmi) eğitim hukuku bilgisini kullanmaları istenmiştir. Aday öğretmenlerin yazmış oldukları hikayelerde ise doküman analizi yöntemiyle değerlendirme yapılmıştır. Öğretmen adaylarının temel eğitim hukuku bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla yapılan 54 soruluk Temel Eğitim Hukuku Bilgi Testindeki sorulara verilen yanıtlar değerlendirildiğinde; Öğretmenlerin Hak ve Sorumlulukları, Disiplin Hukuku, Özel Öğretim Hukuku, Özel Eğitim Hukuku ve Kamu Okullarının Finansmanı ile ilgili bölümlerinde bulunan sorulara verilen doğru cevap ortalamalarının düşük olduğu görülmüştür. Öğrencilerin Hak ve Sorumlulukları ve Sınav Hukuku ile ilgili bölümlerinde bulunan sorulara verilen doğru cevap ortalamalarının ise nispeten yüksek olduğu ancak eğitim alma hakkı ve eğitime devamın sağlanması, öğrencilerin kılık kıyafetleri ve sınav kağıtlarının hazırlanmasına yönelik sorularda verilen doğru cevap ortalamalarının ise düşük olduğu görülmüştür. Benzer şekilde maarif müfettişleri ve okul yöneticilerinin sorulara verdikleri cevaplarda da göreve yeni başlayan aday öğretmenlerin eğitim hukuku alanındaki bilgi yetersizliği vurgulanmıştır. Öğretmen adaylarının derste öğrenmiş oldukları eğitim hukuku bilgilerinin yazmış oldukları hikayelerde kullanılma düzeyinin ağırlıklı olarak izin hakkı, ilerleme ve yükselme, öğretim yılına hazırlık ödeneği, aylık maaş ve ders görevi ücreti hakkı, öğretim yılına hazırlık ödeneği, sendika hakkı, mal bildiriminde bulunma sorumluluğu, istismar ve ihmalden korunma hakkı konularında olduğu görülmüştür. Bu konuları sırasıyla aile yardım ödeneği hakkı, yabancı dil tazminatı, eğitsel değerlendirme ve tanılama ile izleme süreci, çekilme hakkı, eğitim alma ve eğitimine devamın sağlanması ve iş sözleşmesi hakkı ile ilgili konular takip etmiştir.Öğretmen adaylarının ön test ve son test sonuçlarına ilişkin Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi sonuçlarına göre ise araştırmaya katılan öğretmen adaylarının almış oldukları puanların arasında anlamlı bir fark vardır. Fark puanlarının sıra ortalaması ve toplamları dikkate alındığında, gözlenen bu farkın pozitif sıralar, yani son test puanı lehinde olduğu görülmektedir. Bu sonuçlara göre uygulanan eğitim programının öğretmen adaylarının bilgi seviyelerini yükseltmede olumlu bir etkisi olduğu söylenebilir. Bu araştırmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda öğretmen adaylarının eğitim hukuku ile ilgili eğitim ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik Eğitim Hukuku dersinin lisans düzeyinde zorunlu ders olarak müfredata alınması, müfredatın yoğunluğu nedeniyle dersin iki döneme yayılması önerilmektedir. Böylece öğretmen adaylarının bu alanda görülen bilgi eksiklikleri giderilerek, meslek hayatlarında karşılarına çıkabilecek farklı durumlarla baş edebilme becerileri kazandırılabileceği düşünülmektedir.--------------------This study was conducted to reveal the educational needs of teacher candidates concerning elementary-level educational law and to determine what content a course at undergraduate level should have to meet the needs. The research was designed as an “action research” as it is compatible with the nature of the topic under study and it is conducted in two phases. At the first phase, a 54-question Educational Law Knowledge Test was prepared to determine educational needs of teacher candidates and the results were compared by referring to the opinions of administrators and supervisors who are active participants of in-service training provided teachers at the initial years. 386 teacher candidates at Marmara University answered the data collection tool while 6 administrators and 10 supervisors participated in the interview. At the second phase, an extended systematic action plan was designed to eliminate the problems which have been detected as a result of decoding the data gathered at the first stage. In the mentioned action plan, to eliminate the lack of knowledge, a curriculum of “educational law” course developed and implemented program was designed in accordance with the needs analysis. The second phase of the action research was conducted with 23 teacher candidates who are being trained in Marmara University Department of Educational Guidance and Counselling. This stage of the research is completed through a 13-week-instruction during spring term of 2017/2018 academic year. In the first five weeks, lessons were observed for the purpose of gathering prior knowledge about the group and required interventions were made on the work schedule. Over the rest of the term, recording the time, the work plan was implemented. At this stage of the research, the questionnaire used as the data collection tool in the first stage was employed and an experimental pre-test and post-test model was implemented to test the teacher candidates’ pre and post action plan development. Over the research period, teacher candidates were assigned a task as a part of the evaluation. The performance task required teacher candidates to write a story at the end of the programme. Teacher candidates were asked to deem themselves having started their professional career and employ at least 20 educational law terms which they aquired in the course content. The stories written by teacher candidates were undergone through content analysis as a means of the evaluation. When the teacher candidates’ answers to the 54-questioned elementary-level educational law test, which was administered to determine the teacher candidates’ knowledge of elementary level educational law, were analysed; it is observed that the means of following sections: Teachers Rights and Responsibilities, Discipline Law, Law of Special Training, Law of Private Education and Funding of Public Schools, were low. It is also observed that the means of correct answers given in the Pupils’ Rights and Responsibilities and Law of Examinations sections were relatively low while the means of corrects answers in Right to Access to Education, Ensuring Attendance in Education, Students’ Attire and Preparation of Examination Papers were quiet low. Similarly, the interviews with educational inspectors and school administrators revealed the incompetency of novice teachers in education law. As a result of the content analysis of stories written by teacher candidates, it is apparent that right to leave-taking, promotions and career advancement, school year preparation allowance, right to labour unions, responsibility to financial disclosure and right to be protected from abuse and negligence were more frequent followed by family allowance, foreıgn language compensation, educational assessment, identification and monitoring process, right to resign and topics related to job contact. Regarding the pre-test and post-test of teacher candidates’ corrects answers, according to Wilcoxon signed rank test results, there is meaningful difference between two measurements. On considering the sum and rank means of difference points, the observed difference is on favour of post-test. According to these findings, it can be stated that the training program made available for teacher candidates positively contributed to their knowledge educational law. In line with the result derived at the end of the research, it is advised that to respond to teacher candidates’ needs for education law, an undergraduate level Educational Law be included in the curriculum of education faculties and be extended into two terms because of the density of the content, thus it is considered that when their needs in knowledge of educational law are met, teacher candidates will be equipped with the skills to able to act in different situations