Türkiye’de sosyal yardım rejiminin yerel düzeyde örgütlenmesi : Beykoz örneği

ÖZETDeğişen sosyo-ekonomik ve demografik koşulların da etkisiyle farklılaşan risklere karşı bireyleri koruma ve "emeğin metalaşmasını sınırlama" (de-commodification) düzeyi, bir ülkedeki sosyal hizmetler ve sosyal yardım programlarıyla yakından ilişkilidir. Bu programlar aynı zamanda sosyal refah rejimini belirleyen önemli değişkenlerdir. Refah rejiminin içinde gömülü bir parçası olarak işleyen sosyal yardım rejimi ise, farklı derecelerdeki rolleriyle merkezi ve yerel aktörlerin karmasından oluşmaktadır. Son yirmi yıldır, dünyada ve Türkiye'de yerel birimlerin refahı sağlama sorumluluğu giderek artmakta, kamu yönetiminde yapılan reformlarla hem ulus-üstü hem de ulusal düzeyde, yerel unsurların sosyal refah alanında daha fazla rol alması desteklenmektedir. Bu çalışma, Türkiye'de değişen refah rejimi bağlamında, sosyal yardım rejimini yerelden bakarak inceleme amacındadır. Tezin ana sorunsalı, Türkiye'de mevcut sosyal yardım rejiminin temel unsurları çerçevesinde, sosyal yardımların yerel refah sistemi (local welfare system) içinde nasıl örgütlendiğidir.Bu amaçla, İstanbul ilinin Beykoz ilçesinde, katılımlı gözlem, derinlemesine görüşme ve belge inceleme teknikleri kullanılarak, niteliksel bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. İlçede sosyal yardım alanında faaliyet gösteren yerel ve yerel-üstü aktörler belirlenmiş, Beykoz ilçesinde var olan sosyal yardım programları incelenmiştir. Çalışma kapsamında göç, istihdam ve ailenin değişen yapısının sosyal yardım programlarına etkisi, sosyal yardım alanında merkez/yerel ilişkisi, örgütlenme ve yönetişim yapısı/anlayışı, kamu ve gönüllü kuruluşlarda görev yapanların niteliği, sosyal yardım ve yoksulluğa ilişkin algıları ve bunların sosyal yardım programlarına yansıması ele alınmıştır. Çalışmanın sonunda Türkiye'de yerel düzeyde yürütülen sosyal yardım programlarının kapsayıcılığı ve yoksullukla mücadeledeki etkinliği değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Sosyal Yardım, Sosyal Yardım Rejimi, Sosyal Refah Rejimi, Yerel Refah Sistemi, Yerelleşme, Yerel Sosyal Politika, Beykoz.ABSTRACTProtecting the individual against the diversifying risks due to the changing socio-economic and demographic conditions the level of de-commodification are closely related to social services and social assistance programs in the country. These programs are also important variables that define social welfare regime. The social assistance regime, which functions embedded in the welfare regime, is a mix that consists of different degrees of central and local agents. In the last two decades, the responsibility of local agents for welfare has increased both globally and in Turkey, local factors are supported to play a greater role in social welfare with public administration reforms that were realized both in national and supranational levels. This study aims to analyze social assistance regime from a local perspective in the context of the welfare regime, which undergoes a change. The main problematic of the thesis is how social assistance organized in the local welfare system in the framework of main components of the social assistance regime available in Turkey.To this end, a qualitative field study was conducted in Beykoz district of Istanbul using techniques of participant observation, in-depth interviews, and document analysis. local and supra-local agents that operate for social assistance in the district were determined and social assistance programs existent in the Beykoz are examined. Within the study; the effect of the immigration, employment and varying structure of family to the social assistance programs, center/local relationship in the social assistance area, the structure/understanding and the problems of organization and governance, qualification of those working in the public and volunteer organizations, their senses related to the social assistance and poverty and their reflections on the social assistance programs, are handled. In consequence of the study, comprehensiveness of the social assistance programs maintained in Turkey and their efficiency in alleviating poverty, are evaluated.Keywords: Social Assistance, Social Assistance Regime, Social Welfare Regime, Local Welfare System, Localization, Local Social Policy, Beykoz