Türk basınında cevap ve düzeltme hakkının kullanımı (tekzipler) ve 2014 yılında yayınlanan tekziplerin basın etiği bağlamında değerlendirilmesi

Ahlaki değerlere tüm mesleklerde olduğu gibi kamusal bir işleve sahip medyada da önem gösterilmelidir. Medyada etik ilkelere ve kanunlara aykırı yayınların artması beraberinde hak ihlallerini getirirken, toplumsal sorunlara da sebep olmaktadır. Basın yoluyla yaşanan hak ihlallerine karşı kişi haklarını koruyan kanunlar bulunmaktadır. 5187 Sayılı Basın Kanunu'nda tanımlanan ve aynı zamanda Anayasal bir hak olan Cevap ve Düzeltme Hakkı, medya yoluyla yaşanan hak ihlallerine karşı hak sahiplerinin yaşadıkları ihlalin, yine basın yoluyla giderilmesini amaçlamaktadır. Çalışmada, Cevap ve Düzeltme Hakkı kapsamında, örneklem olarak seçilen gazetelerde yayınlanan 2014 yılına ait cevap ve düzeltme metinlerinin tespiti yapılarak, hem basın alanında çalışmaları olan hukukçulardan hem de medyada özdenetimin önemli bir unsuru olan ombudsmanlık/okur temsilciliği görevlerini yürütmüş basın mensuplarından görüşler alınmıştır. Araştırma sonucunda, medyada yalan haberler başta olmak üzere birçok hak ihlalinin yapıldığı gözlemlenirken, bu ihlallere karşı özdenetim kuruluşlarının etkisiz kaldığı ve kanuni bir hak olan Cevap ve Düzeltme Hakkı'nın da uygulamada pratik olmamasından dolayı vatandaşların bu hakka ulaşmada problemler yaşadığı görülmektedir. Demokrasi kavramının tam içselleştirilmediği toplumlarda, toplumsal düzeni sağlamayı amaçlayan ilke ve kurallara uymada sorunlar yaşanırken, medya da ekonomi-politik sebeplerle toplumsal sorumluluğunu dikkate almayarak, birçok hak ihlaline sebep olmaktadır. Aynı zamanda kurumlar üzerinde kurulan antidemokratik baskılar, medya ve yargı gibi kurumların hatalarının artmasına sebep olmaktadır.--------------------As in all professions, moral values should be taken into consideration in also the media which has a public function. While increased publications in the media contrary to ethical principles and laws bring about violations of rights, it also cause social problems. There are laws protecting the rights of people against violations of rights through the press. The Right to Controvert and Rebut, which is defined in the Press Law No. 5187 and is also a constitutional right, aims to eliminate the violations of the rights holders based on the media, again through the media. In this study, within the scope of The Right to Controvert and Rebut, as a sample, the controvert and rebut texts of 2014 published in the selected newspapers were determined and opinions were received from both lawyers who have worked in the field of press and and from the members of the press who served as the ombudsman / reader representative, an important element of self-regulation in the media. As a result of the research, while it has been observed that there have been many violations of rights, especially the false news in the media, because the self-regulation institutions are ineffective against these violations and The Right to Controvert and Rebut is not practical in practice, citizens have problems in gaining this right as a legal right. In societies where the concept of democracy is not fully internalized, while having problems in complying with the principles and rules aiming at ensuring social order, the media does not take social responsibility into account for economic and political reasons and causes many violations of rights. At the same time, antidemocratic pressures on institutions cause the errors of instutitions such as the media and the justice to increase