Biyoloji öğretmenlerinin öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine yönelik öz yeterlik inançlarının incelenmesi

Bu araştırmada biyoloji öğretmenlerinin öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine yönelik öz yeterlik inançlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında araştırma tarama modeline uygun olarak düzenlenmiştir. Araştırmada biyoloji öğretmenlerinin öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine yönelik öz yeterlik inançlarının hangi seviyede olduğu bulunmuştur. Ayrıca biyoloji öğretmenlerinin öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine yönelik inançlarının çeşitli değişkenlere göre (cinsiyet, yaş, mezun olunan fakülte, öğrenim durumu, görev yapılan okul türü, dersine girilen öğrenci sayısı, hizmet içi eğitim ve mesleki tükenmişlik durumu) farklılaşma durumları da incelenmiştir.Araştırmanın evrenini Bursa ilinde görev yapan biyoloji öğretmenleri oluşturmaktadır. Örneklemini ise 2019-2020 eğitim öğretim yılında Bursa ilinin farklı ilçelerinde; Anadolu Lisesi 62, Fen Lisesi 4, Sağlık Meslek Lisesi 1, Mesleki ve Teknik Lise 36, Spor Lisesi 1, İmam Hatip Lisesi 14, Çok Programlı Lise 1 ve diğer liseler 4, olmak üzere görev yapan 123 biyoloji öğretmeni oluşturmuştur.Araştırmada biyoloji öğretmenlerinin öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine yönelik öz yeterlik inançlarının belirlenmesi amacıyla Biyoloji Öğretmenleri Mesleki Yeterlikleri (BÖMYET) Ölçeği geliştirilmiştir. Yapılan faktör analizi sonucunda BÖMYET Ölçeği 42 maddeden ve 5 boyuttan oluşan bir yapı sergilemiştir. Bu boyutlar; öğretimsel yeterlikler, temel alan yeterlikleri, iletişimsel yeterlikler, biyokültürel yeterlikler ve laboratuvar yeterlikleri olarak adlandırılmıştır.Verilerin analizinde bir istatistik paket programından faydalanılmıştır. Bu çalışmada toplanan verilerin analizinde araştırmanın amaçları doğrultusunda bağımsız grup t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve varyansların homojen olduğu durumlarda kullanılan LSD tamamlayıcı post-hoc analizinden faydalanılmıştır.Araştırmada elde edilen bulgular sonucunda biyoloji öğretmenlerinin BÖMYET Ölçeği toplamında öğretmenlik mesleği genel yeterlik algılarının yüksek düzeyde olduğu belirlendi. Ölçeğin alt boyutlarından; öğretimsel yeterlikler, temel alan yeterlikleri ve laboratuvar yeterlikleri boyutlarında mesleki yeterlik algılarının yüksek düzeyde olduğu belirlenmiş, iletişim yeterlikleri ve biyokültürel yeterlikler alt boyutlarında ise mesleki yeterlik algılarının çok yüksek düzeyde olduğu görülmüştür.BÖMYET Ölçeği toplamında biyoloji öğretmenlerinin; cinsiyet, yaş, mezun olunan fakülte,ven son tamamlanan öğrenim seviyesi, mesleki deneyim, görev yapılan okul türü, derslerine girdikleri sınıf mevcudu, biyoloji öğretimine yönelik hizmet içi eğitim alma ve mesleki tükenmişlik durumları ile öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine yönelik öz yeterlik inançları arasında anlamlı farklılık bulunamamıştır. Ancak ölçeğin bazı alt boyutlarında anlamlı farklılıkların olduğu görülmüştür.Örneğin; görev yapılan okul türü değişkeni için ölçeğin iletişim yeterlikleri alt boyutunda Anadolu, Fen ve İmam Hatip Liselerinde görev yapan biyoloji öğretmenleri ile Mesleki ve Teknik Liselerde görev yapan biyoloji öğretmenleri arasında anlamlı farklılık görülmüştür. Dersine girilen sınıfların ortalama öğrenci sayısı değişkeni için ölçeğin temel alan yeterlikleri boyutunda, dersine girilen sınıfların ortalama öğrenci sayısı 1-30 arasında olan biyoloji öğretmenleri ile dersine girilen ortalama öğrenci sayısı 31 ve üzeri olan biyoloji öğretmenleri arasında anlamlı farklılık oluşmuştur. Biyoloji öğretimine yönelik hizmet içi eğitim alma değişkeni için ölçeğin öğretimsel yeterlikler ve laboratuvar yeterlikleri boyutlarında biyoloji öğretmenleri arasında anlamlı farklılığın oluştuğu görülmüştür.--------------------The research is conducted to determine the self- efficacy beliefs of biology teachers about their general vocational competencies. Within the scope of this purpose, the level of self- efficacy beliefs of biology teachers towards their general vocational competencies was found in the study, which was organized in accordance with the survey model. In addition, the questions of whether biology teachers' beliefs about the general vocational competencies differ according to various variables (gender, age, graduation faculty, educational status, type of school, number of students attended, in-service training and professional burnout) were sought to answer the research questions.The population of the research consists of the biology teachers working in Bursa. The sample is in different districts of Bursa in the 2019-2020 academic year; It consisted of 123 biology teachers, 62 in Anatolian High School, 4 in Science High School, 1 in Health Vocational High School, 36 in Vocational and Technical High School, 1 in Sports High School, 14 in Religious Vocational High School, 1 in Multi-Program High School and 4 in other type high schools.In this research, Biology Teachers Vocational Competencies (BÖMYET) Scale was developed in order to determine the self-efficacy beliefs of biology teachers about theirgeneral vocational competencies.As a result of the factor analysis, the BÖMYET Scale has a structure consisting of 42 items and 5 sub-dimensions. These sub-dimensions are; teaching competencies, subject matter knowledge competencies, communicative competencies, bio-cultural competences and laboratory competencies.A statistical package program was used to analyze in the data analysis. In the analysis of the data collected in this research, independent group t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and LSD complementary post-hoc analysis used in cases where variances are homogeneous were used in line with the purpose of the research. As a result of the findings obtained in the study, it was determined that biology teachers' perception of general competence in the teaching profession was high in the total of the BOMYET Scale. It has been determined that the perceptions of professional competence are at a high level in the dimensions of teaching competencies, subject matter knowledge competencies and laboratory competencies, and the perceptions of professional competence are at a very high level in the communication competencies and biocultural competencies sub-dimensions.In the total of the BOMYET Scale, biology teachers; Significant difference between gender, age, faculty of graduation, last completed education level, professional experience, type of school, class size they attended, in-service training about biology teaching and professional burnout for teaching biology and self-efficacy beliefs about general vocational competencies. not found. However, it was observed that there were significant differences in some sub-dimensions of the scale. For example; In the communication competencies sub-dimension of the scale for the school type variable, there was a significant difference between the biology teachers working in Anatolian, Science and Religious Vocational High Schools and the biology teachers working in Vocational and Technical High Schools. For the variable of the average number of students enrolled to the course, The scale is subject matter knowledge competence dimension,there was a significant difference occurred between the biology teachers whose average number of students enrolled in their classes was between 1 and 30 and the biology teachers whose average number of students enrolled in their classes was 31 and above. For the in-service training variable for biology teaching, it was observed that there was a significant difference between biology teachers in the teaching competencies and laboratory competencies dimensions of the scale