Arap Dili ve Belagatında Mecaz-ı Mürsel ve alakaları

TEZ ÖZETİBelâgat ilmi üç sanattan oluşur; Beyân, meânî ve bedî’. Beyân bir maksadınbirbirinden farklı usûllerle ne şekilde dile getirileceğini, meâni, sözün duruma uygunbir şekilde nasıl ifade edileceğini, bedi’ ise maksadı ifadede yeterli olan söze mâna veahenk açısından güzellik verme yollarını gösterir.Beyân, söylenmek istenen mânayı en usta bir şekilde açıklığa kavuşturmakiçin gerekli olan melekeleri kazandırır. Dört konudan oluşan beyân ilminin en önemlikonusu mecâz konusudur.Mecâzın konulduğu mânada kullanılmayan lafız anlamına gelen hakikatinzıddıdır. Belâgat âlimleri, bir mânayı açığa çıkarmada kişiyi amaca ulaştıran en iyibeyân vasıtasının mecâz olduğunu dile getirmişlerdir. Aslında mecâz denince, buifâdeden kastedilen şey genelde mecâz çeşitlerinden mecâz-ı mürsel'dir.Mecâz-ı mürsel, ifâdenin belâgatli bir şekilde söylenmesini sağlayan, az sözleçok mâna ifade edilebilmesine imkan sunan beyân vasıtalardan biridir.Bir çok alâkaları olan mecâz-ı mürsel Arap şiirinde, nesrinde ve Kur’andaörneğine çokça rastlanılan bir beyân türüdür. Nitekim bu tezde incelenen bütünmecâz-ı mürsel alâkaları şiir ve Kur’an âyetleriyle örneklendirilmiştir.Yaptığımız araştırmaya göre şimdiye kadar Mecâz-ı mürsel ve alâkalarıüzerine müstakil bir araştırma yapılmamıştır. Zira bizi böyle bir araştırma yapmayaiten temel sebepte bu olmuştur. The science of Rhetoric(belagat) consists three arts in itself; Beyan, Meani and Bedi.Beyan shows us the way how to voice something in different conditions in differentways; Meani shows us how to say something in a suitable way; Bedi` is the way to beautfythe speech,enough to say the aim, in terms of meaning and rhyme.Beyan gives us the ability to unearthen the meaning excellently. Mecaz is the mostimportant subject of the science of Beyan,consisting four subjects.Mecaz is the opposite of the truth(hakikat) that is used in a different meaning than itis used.The authorities of Belagat have been telling that,the best orating (beyan) way to givethe meaning is Mecaz.Mecaz-i Mursel(good,short,meaningful speech) is one of the ways of Beyan whichhelps us to mean a lot of things in a few words.In Arabic poetry and passages and The Holy Qur`an,Mecaz-i Mursel,with itsdifferent varieties,is a frequently met Beyan kind.Besides,The Mecaz-i Mursel examples inour study is examplifed from the poems and the verses of Qur`an.According to our research,up to now,no specific work has been done on Mecaz-iMursel and its varieties.This is the main reason indicating us to do this work