Türkiye ekonomisinde finansal sektörün gelişmesi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki

Anahtar Kelimeler : Ekonomik Büyüme, Finansal Gelişme, Eş BütünleşmeÖZETTÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANSAL SEKTÖRÜN GELİŞMESİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİÜlkeler için ekonomik büyüme bir çok nedenle önemli olmuştur. Büyümeyi etkileyebilecek bir çok ekonomik faktör vardır. Bu çalışma teorik açıdan büyüme sürecinin kendi özel yapısı ile ilgili fikir ve bulgulardan yararlanmış ve özellikle dört önemli büyüme modeline dayalı olarak finansal gelişme ile ekonomik büyüme arasındaki bağlantıları ortaya koymaya çalışmıştır. Çalışmanın ana konusu olarak Türkiye Ekonomisinde finans ile büyüme ilişkilerinin araştırılmasında 1980-2010 dönemini kapsayan dört ayrı ekonometrik analiz yapılmıştır. Bu çalışmalarda milli hasıla, tüketim, ticari marka başvuruları ve patent başvuruları gibi büyümeyle ilgili ekonomik değişkenlerle, parasal büyüklükler, krediler ve menkul değerler gibi finansal değişkenler arasında uzun süreli özel denge ilişkilerinin kurulup kurulmadığı (eş bütünleşme) hata düzeltme modelleri (ECM) ile ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Böyle ilişkilerin varlığı ile ilgili en olası sonuçlar milli hasıla, tüketim ve ticari marka başvuruları ile finansal değişkeler arasında alınmıştır. Patent için bulgular hem oldukça zayıftır hem de ilişkiye uyum sağlayan değişken milli hasıla değil patent başvuru sayısıdır. Çalışmanın genel bir değerlendirmesi olarak teorik açıdan finans büyüme ilişkisi çok önemli bulunmuş, ekonometrik sonuçlar da uzun dönemli önemli ilişkilerin varlığı ve nedenselliğin yönünün diğerlerinden büyümeye doğru olduğu hipotezini desteklemiştir.Keywords: Economic Growth, Financial Development, Co-integration ABSTRACTTHE RELATIONSHIP BETWEEN FINANCIAL SECTOR DEVELOPMENT AND ECONOMIC GROWTH IN TURKISH ECONOMYFor countries economic growth has been important for many reasons. There are many economic factors which may affect economic growth. This study theoretically has benefited from ideas and findings about its own special nature of growth process and tried to put forward the connections between financial development and economic growth, especially basing upon four important growth models. As being the main subject for research on the relationships between finance and growth in Turkey Economy four different econometric analyses have been made copmrising the 1980-2010 period. In these works through Error Correction Models (ECM) it is tried to explore whether or not special long-run equilibrium relations (cointegration) have been established between some economic variables like national income, consumption, trade mark applications, patent applications that are related to growth and those financial variables like monetary aggregates, loans and securities. The results with highest probabilities about existence of such relations with financial variables are found for national income, consumption and trade mark applications. For patent both the findings are rather weaker and the correcting variable is not the national product but patent applications. As a general assessment the finance growth relation is found very important from theoretical point of view and econometric results support the hypothesis of existence of important long-run relations and the direction of causality from other variables to growth