Showing meaning and providing expression order of Turkish language: Türkçenin anlam gösterme ve anlatım gerçekleştirme düzeni

This study attempts to reveal the methods of showing meaning and providing expression in Turkish. The subject was discussed within the context of the “function of achieving agreement” of a language. There is no such a study specifically published on this subject in the relevant literature, which makes this study unique. Definitions regarding language emphasize that “language is a means of communication”. This study organizes and classifies the units of Turkish that show meaning and provide expression by evaluating the language as a "means of agreement". The study consists of three parts as basic concepts, showing meaning and providing expression. The concepts that directly affect the language's showing-meaning and providing-expression features were associated in terms of the basic concepts. Considering showing meaning order, the functions of sound, word and phrase elements were discussed along with the examples in Turkish. The contribution of the expression, sentence and text to the realization of the expression in Turkish was dealt in providing expression order. The overall study engaged the attention of the interested parties through pointing out the context-building and transforming features of Turkish. Unlike the prescriptive approach of Turkish grammar books, this study outlined that language units be arranged according to the principle of "making agreement", which is the basic function of language. Asserting that the meaning and expression order of Turkish is grounded on "word", this study can be evaluated as a theoretical approach. ​Extended English summary is in the end of Full Text PDF (TURKISH) file. Özet Bu çalışmada Türkçenin anlam gösterme ve anlatım gerçekleştirme yöntemleri ortaya konulmuştur. Konu, dilin “anlaşmayı sağlama işlevi” bağlamında ele alınmıştır. Kaynaklarda doğrudan bu konuyla ilgili herhangi bir çalışmayla karşılaşılmamıştır. Bundan dolayı çalışmanın yenilikçi bir yönü vardır. Dil tanımlarında “dilin iletişim aracı” olduğuna vurgu yapılır. Bu çalışma, dili “anlaşma aracı” olarak değerlendirerek Türkçenin anlam gösteren ve anlatım gerçekleştiren birimlerini tanzim ve tasnif etmektedir. Çalışma, temel kavramlar, anlam gösterme ve anlatım gerçekleştirme düzeni şeklinde üç bölümden oluşmaktadır. Temel kavramlarda dilin anlam gösterme ve anlatım anlatım gerçekleştirme özelliklerini doğrudan etkileyen kavramlar ilişkilendirilmiştir. Anlam gösterme düzeninde ses, kelime ve öbek unsurlarının anlam gösterimindeki işlevleri Türkçedeki örneklerle tartışılmıştır. Anlatım gerçekleştirme düzeninde de ifade, cümle ve metnin Türkçede anlatımın gerçekleştirilmesine katkıları ele alınmıştır. Çalışmanın genelinde, Türkçenin bağlam kurma ve dönüşüm gerçekleştirme özelliklerine vurgu yapılarak ilgililerin dikkatine sunulmuştur. Türkçe dil bilgisi kitaplarının kuralcı yaklaşımına karşı bu çalışma, dil birimlerinin dilin temel işlevi olan “anlaşmayı sağlama” ilkesine göre düzenlenmesi gerektiğini belirtmiştir. Türkçenin anlam ve anlatım düzeninin “söz” temelinde işlediğinin ileri sürüldüğü bu çalışma, kuramsal bir yaklaşım olarak değerlendirilebilir.