Türkiye'deki Bakanlık İnternet Sitelerinin Erişilebilirliği: WCAG 2.1 Kullanılarak Bir Değerlendirme

Considering the substantial proportion of people with disabilities in the society, it is one of the indispensable responsibilities of the society that these people have equal access to information with other people. This situation imposes a serious responsibility on the people who work on the websites. Because the Internet is rapidly moving towards becoming the primary way of information sharing over time. In order to make information on the Internet equally available for everyone and eliminate accessibility problems, governments and private organizations have published some design standards. One of these standards is the WCAG instructions published by World Web Consortium (W3C). WCAG, which has been updated with new version releases over the years, offers solutions by pointing out the design flaws that cause accessibility problems on the websites. WCAG, which consists of design rules to be executed article by article, is followed as a standard by many countries and institutions. The latest version, WCAG 2.1, the last officially published version, consists of 78 items of success criteria. Each item in question has a compliance level. These compliance levels are designated as "A", "AA" and "AAA". Level “A” indicates minimum level, level “AA” intermediate level, and level “AAA” indicates items that must be met for maximum eligibility. While in an ideal world all websites would be expected to be equally accessible to everyone, this responsibility becomes more important for certain categories of websites. Websites of public institutions, which are responsible for providing equal service to everyone, are one of these categories. This study examines the websites of the ministries, which are public institutions in our country, from the accessibility perspective. In the study, basically, it is aimed to create an awareness on the current accessibility situation and the websites of the ministries in our country are evaluated on the basis of WCAG 2.1 success criteria. To achieve these goals; for all ministry websites, target addresses were determined by using manual and automated methods, tests were applied with manual method on each WCAG 2.1 item and their satisfaction status was determined. Result score tables were obtained in which the suitability levels of the items were also taken into account. In the score tables obtained, it was observed that each of the ministries’ websites was below 35 out of 100 points. Observed fundamental accessibility problems are explained and solutions suggestions are made.Toplum içindeki engele sahip insanların azımsanmayacak oranda olduğu dikkate alındığında söz konusu insanların diğer insanlara eşit bir şekilde bilgiye erişebilir durumda olması toplumun öncelikli sorumluluklarındandır. Bu durum internet sitelerinde görev alan kişilere ciddi bir sorumluluk yüklemektedir. Çünkü internet zaman içinde bilgi paylaşımının birincil aracı olmaya doğru hızlı bir şekilde yol almaktadır. İnternetteki bilgiyi herkes için eşit kılabilmek ve erişim engellerini ortadan kaldırabilmek adına devletler ve özel kuruluşlar birtakım tasarım standartları yayınlamıştır. Bu standartlardan birisi de World Web Consortium (W3C)’un yayınladığı WCAG yönergeleridir. Yıllar içerisinde güncellenerek yeni sürümleri yayınlanan WCAG, internet sitelerindeki erişilebilirlik problemlerine yol açan tasarım hatalarına işaret ederek çözüm önerileri sunmaktadır. Maddeler halinde uygulanması gereken tasarım kuralları barındıran WCAG, pek çok ülke ve kurum tarafından standart olarak takip edilmektedir. Resmi olarak yayınlanan son sürüm olan WCAG 2.1, 78 maddelik başarı ölçütünden oluşmaktadır. Söz konusu her bir maddenin uygunluk seviyesi bulunmaktadır. Bu uygunluk seviyeleri “A”, “AA” ve “AAA” olarak belirlenmiştir. “A” seviyesi minimum düzeydeki, “AA” seviyesi orta düzeydeki ve “AAA” seviyesi maksimum düzeydeki uygunluk için karşılanması gereken maddeleri göstermektedir. İdeal bir dünyada bütün internet sitelerinin herkes için eşit derecede erişilebilir olması beklenirken, bazı kategorilerdeki internet siteleri için bu sorumluluk daha önemli hale gelmektedir. Herkese eşit derece hizmet vermekle sorumlu olan kamu kuruluşlarının internet siteleri bu kategorilerden birisidir. Bu çalışma, ülkemizdeki kamu kuruluşlarından olan bakanlıkların internet sitelerini bu konu üzerinden ele almaktadır. Çalışmada temel olarak mevcut erişilebilirlik durumu üzerine bir farkındalık oluşturmak istenilmektedir ve ülkemizdeki bakanlıkların internet siteleri WCAG 2.1 başarı ölçütleri üzerinden değerlendirmeye alınmaktadır. Çalışmada; bütün bakanlık siteleri için, elci ve otomatize yöntemler kullanılarak hedef sayfalar belirlenmiş, her bir WCAG 2.1 maddesi üzerinden elci yöntem ile testler uygulanmış ve karşılanma durumları saptanmıştır. Maddelerin uygunluk seviyelerinin de göz önüne alındığı sonuç puan tabloları elde edilmiştir. Elde edilen puan tablolarında bakanlıkların internet sitelerinin her birinin, 100 puan üzerinden 35’in altında kaldığı gözlenmiştir. Gözlenen temel erişim problemleri açıklanarak, çözüm önerilerinde bulunulmuştur