Mekan Tasarımı Sürecinde Atık Malzeme Kullanımı Ve Yönetimi - Örnek Yapı Birimi Projesi

Innovations and developments experienced in the last two hundred years in the world bring along many problems as well. In the recent times, intensive studies are carried out to minimize the negative effects of these global problems. Waste is one of the biggest global problems threatening the continuity of life with its social, economic and especially environmental aspects. In this context, this thesis is an architectural solution seeking to the global waste problem on local scale. The study focuses on industrial production wastes known as residual-wastage-defective manufacturing and emphasizes that these materials, which are not considered as waste unless they are discarded by the manufacturer but remain inactive unless they are used, are in fact “hidden waste” and in short, the unnoticed. On the other hand, the supply-demand cycle in the construction industry, which is growing rapidly in today's consumer society, triggers continuous production and consumption, and this situation causes many usable materials to be considered as waste. In addition to all this waste of resources and economic losses, a certain part of the society is living without the basic rights or having difficulties in reaching the vital. At this point, this study aims to enable the utilization of waste-residual-wastage materials that can be used in the buildings in a way of meeting the basic spatial needs or improving the spatial facilities, especially in disadvantaged regions with more economically negative conditions, and provides a system and model suggestion. First chapter of the study consists of waste related concept definitions, waste classifications, waste management and valuation methods, as well as a research that reveals the perception of individual waste. In this chapter, in line with the objective of the study, a waste classification was proposed for the use of waste in the context of architectural/interior architectural design, and the waste groups in this classification, which will also be used in field work, are detailed. Second chapter of the study consists of theoretical (practical) and numerical data on all waste types, because correct data on the determined wastes are not available for use in field work. The data were given as Global Context - European Union Context – Turkey Context and Ankara Context in order to demonstrate Ankara’s waste situation in Turkey scale and Turkey’s waste situation in Europe and worldwide scale. Data providing a broad perspective from general to specific has the capacity to be a guide for Ankara and Turkey in the context of waste models and applications. On the other hand, the data deficiencies particularly related to Turkey and Ankara, which was set out in this chapter, has formed the base of the system proposals presented in the field work. In the third part of the study, complying with the classification proposal presented in the first part, application examples designed and built with the types of waste materials that can be used in the building are given under three headings. Fourth chapter where the Original Field study is detailed consists of the content of the study, its methodology, research findings and the system and model proposal presented as a result of these. The methods section explains the way followed in the research conducted particularly in Ankara, the sample selection for the research and the process of obtaining data. The results section includes the contents of the interviews with the manufacturers and the waste-residual-wastage material findings obtained in these interviews. In addition, the findings obtained as a result of the research carried out in two known second-hand sales points of Ankara are briefly given in this section, in detail in the annex. Based on the findings obtained, a system and model proposal has been developed that can be adapted from general to specific for the collection, management and use of waste-residual-wastage materials. As a result, with waste-residual-wastage materials obtained through the proposed system, a multi-purpose, social, flexible and low-cost sample structure has been developed to meet the spatial needs of the people in every region, regardless of village, countryside, town or city. Sample structure, along with its limitations, opportunities, alternatives, social, economic and environmental benefits, was presented for discussion on the interdisciplinary platform.Dünyada, son iki yüz yıldır yaşanan yenilik ve gelişmeler, birçok problemi de beraberinde getirmektedir. Günümüzde, bu küresel problemlerin olumsuz etkilerinin en aza indirilebilmesi için yoğun çalışmalar yürütülmektedir. Atık, sosyal, ekonomik ve özellikle çevresel boyutlarıyla yaşamın devamlılığını tehdit eden en büyük küresel problemlerden biridir. Bu bağlamda, bu tez çalışması, küresel atık problemine, yerel ölçekte, mimari bir çözüm arayışıdır. Çalışmanın odağı, artık-fire-hatalı üretim olarak adlandırılan endüstriyel üretim atıklarıdır. Çalışma; üreticisi tarafından atılmadığı sürece atık olarak kabul edilmeyen, ancak kullanılmadığı sürece de atıl kalan bu malzemelerin, aslında, “gizli atık” olduğunun, kısaca, fark edilmeyenin vurgulanması üzerine kuruludur. Diğer yandan, günümüz tüketim toplumunda hızla büyüyen inşaat endüstrisindeki arz-talep döngüsü, sürekli üretim ve tüketimi tetiklemekte, bu durum, kullanılabilir durumdaki birçok malzemenin de atık olarak değerlendirilmesine neden olmaktadır. Tüm bu kaynak israfı ve ekonomik kaybın yanında, toplumun belli bir kesimi, temel haklardan yoksun yaşamakta ya da yaşamsal olana ulaşmada zorluk çekmektedir. Tam bu noktada; bu çalışma, yapıda kullanılabilecek türdeki atık-artık-fire malzemelerin, ekonomik açıdan daha olumsuz koşullara sahip, dezavantajlı bölgeler başta olmak üzere, ihtiyaç duyulan her bölgede, temel mekânsal gereksinimleri karşılayacak veya olanakları iyileştirecek şekilde kullanılmasını hedeflemekte ve bu doğrultuda, bir sistem ve model önerisi sunmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde; atıkla ilişkili kavram tanımlarına, atık sınıflandırmalarına, atık yönetimi ve değerleme yöntemlerine, ayrıca, bireysel atık algısını ortaya koyan bir araştırmaya yer verilmiştir. Bu bölümde; çalışmanın hedefi doğrultusunda, atığın, mimari/içmimari tasarım bağlamında kullanımına yönelik bir atık sınıflandırması önerilmiş ve alan çalışmasında da kullanılacak olan, bu sınıflandırmadaki atık grupları, detaylandırılmıştır. İkinci bölümde; alan çalışmasında kullanılmak üzere, belirlenen atıklara ilişkin sağlıklı verilere ulaşılamadığından; tüm atık türlerine ilişkin, teorik (uygulama) ve sayısal verilere yer verilmiştir. Veriler; Dünya genelinde ve Avrupa ölçeğinde Türkiye’nin ve Türkiye’de Ankara’nın atık durumunu ortaya koymak adına, Küresel Bağlam - Avrupa Birliği Bağlamı - Türkiye Bağlamı ve Ankara Bağlamı şeklinde aktarılmıştır. Genelden özele geniş bir perspektif sunan veriler; atık modelleri ve uygulamaları bağlamında, Türkiye ve Ankara için rehber olacak niteliktedir. Diğer yandan bu bölümde ortaya konan, Türkiye ve Ankara özelindeki veri eksiklikleri, alan çalışmasında sunulan sistem önerisinin altlığını oluşturmuştur. Çalışmanın üçüncü bölümünde; birinci bölümde sunulan sınıflandırma önerisine bağlı kalarak, yapıda kullanılabilecek türde atık malzemelerle tasarlanmış ve inşa edilmiş uygulama örneklerine, üç başlık altında yer verilmiştir. Özgün Alan çalışmasının detaylandırıldığı dördüncü bölümde; çalışmanın içeriğine, metodolojisine, araştırma bulgularına ve bunların sonucunda ortaya konan sistem ve model önerisine yer verilmiştir. Yöntem bölümünde; Ankara özelinde yapılan araştırmada nasıl bir yol izlendiği, araştırmanın örneklem seçimi, veri elde etme süreci aktarılmıştır. Bulgular bölümünde; üreticilerle yapılan görüşmelerin içeriklerine, bu görüşmelerde elde edilen atık-artık-fire malzeme bulgularına yer verilmiştir. Ayrıca, Ankara’nın bilinen iki ikici el satış noktasında yapılan araştırma sonucu elde edilen bulgulara da kısaca bu bölümde, detaylıca ekte yer verilmiştir. Elde edilen bulgulara dayanarak; atık-artık-fire malzemelerin toplanması, yönetilmesi ve kullanılmasına yönelik özelden genele uyarlanabilecek bir sistem ve model önerisi geliştirilmiştir. Sonuçta; önerilen sistem aracılığıyla elde edilen atık-artık-fire malzemelerle; köy, kırsal, kasaba veya kent fark etmeksizin, ihtiyaç duyulan her bölgede, insanların mekânsal gereksinimlerini karşılayacak, çok amaçlı, sosyal, esnek, düşük maliyetli bir örnek yapı ortaya konmuştur. Örnek yapı; kısıtları, olanakları, alternatifleri, sosyal, ekonomik ve çevresel faydaları ile birlikte disiplinler arası platformda tartışmaya sunulmuştur