Preispitivanje modela tehnološkog pragmatizma u tumačenju bezbednosti i privatnosti

The model of technological pragmatism assumes awareness that technological development involves both benefits and dangers. Most modern security technologies represent citizens' mass surveillance tools, which can lead to compromising a significant amount of personal data due to the lack of institutional monitoring and control. On the other hand, people are interested in improving crime control and reducing the fear of potential victimization which this framework provides as a rational justification for the apparent loss of privacy, personal rights and freedoms. Citizens' perception on the categories of security and privacy, and their balancing, can provide the necessary guidelines to regulate the application of security technologies in the actual context. The aim of this paper is to analyze the attitudes of students at the University of Belgrade (N = 269) toward the application of security technology and identification of the key dimensions. On the basis of the relevant research the authors have formed assumptions about the following dimensions: security, privacy, trust in institutions and concern about the misuse of security technology. The Prise Questionnaire on Security Technology and Privacy was used for data collection. Factor analysis abstracted eight factors which together account for 58% of variance, with the highest loading of the four factors that are identified as security, privacy, trust and concern. The authors propose a model of technological pragmatism considering security and privacy. The data also showed that students are willing to change their privacy for the purpose of improving security and vice versa.Model tehnološkog pragmatizma pretpostavlja svest o tome da tehnološki razvoj sa sobom nosi brojne dobrobiti, ali i opasnosti sa druge strane. Većina savremenih bezbednosnih tehnologija u svojoj suštini predstavlja sredstvo masovnog nadzora građana, pri čemu može doći do kompromitovanja značajne količine ličnih podataka usled odsustva ili nedovoljnog institucionalnog nadzora i kontrole. Sa druge strane, građani su zainteresovani za poboljšanje zaštite od kriminala i smanjenje straha od potencijalne viktimizacije što im se u ovom okviru nudi kao racionalno opravdanje za evidentan gubitak privatnosti, ličnih sloboda i prava. Stavovi građana prema kategorijama bezbednost i privatnost i njihovom uravnotežavanju mogu dati neophodne smernice za regulisanje primene bezbednosnih tehnologija u datom kontekstu. Cilj rada predstavlja sagledavanje stavova studenata Univerziteta u Beogradu (N=269) prema primeni bezbednosnih tehnologija i identifikovanje ključnih dimenzija stavova. Na osnovu relevantnih istraživanja pošlo se od pretpostavke o izdvajanju dimenzija bezbednost, privatnost, poverenje u državne institucije i zabrinutost zbog zloupotrebe bezbednosnih tehnologija. Za potrebe prikupljanja podataka korišćen je upitnik Prise Questionnaire on Security Technology and Privacy. Faktorskom analizom izdvojeno je osam faktora koji zajednički objašnjavaju 58% ukupne varijanse, sa najvećim zasićenjem na četiri faktora koji su označeni kao bezbednost, privatnost, poverenje i zloupotreba. Rezultati istraživanja podržavaju model tehnološkog pragmatizma u tumačenju odnosa bezbednosti i privatnosti. Otkrivene korelacije između faktora bezbednost i privatnost i faktora poverenje i zloupotreba ukazuju na spremnost studenata da žrtvuju svoju privatnost u funkciji unapređivanja bezbednosnog statusa i obrnuto