Procena kognitivnih, perceptivnih i motoričkih sposobnosti osoba sa intelektualnom ometenošću u procesu profesionalne rehabilitacije

Vocational assessment is aimed towards determining an individual's functional strengths and weaknesses, identification of psychosocial, academic and socioeconomic factors which could, in interaction with disability, influence working ability and independent living. Most of the contemporary vocational assessment systems for persons with disabilities comprise of data analysis, and assessment of general functional capacity and socio-behavioral characteristics (medical and psychological factors, academic experience, social behavior, attitudes, values, working abilities and skills). In this paper we proposed assessment model for determining functional potentials for independent living and work. It includes attention, memory and learning, executive functions, language and communication, sensorial/perceptual functions, sensory and sensory-motor integration, sense of time and space, motor functions, dominant laterality and functional academic skills.Procena radnih sposobnosti i veština se sprovodi radi utvrđivanja funkcionalnih potencijala i ograničenja vezanih za ometenost, identifikacije psihosocijalnih, edukacionih i socioekonomskih činilaca koji bi mogli da, u interakciji sa ometenošću, utiču na sposobnost za rad i samostalan život. Većina aktuelnih sistema procene radnih sposobnosti osoba sa ometenošću sadrži analizu postojećih podataka, procenu opštih funkcionalnih kapaciteta i socijalno-bihejvioralnih karakteristika, pod kojima se podrazumevaju medicinski faktori, psihološki faktori, edukativno iskustvo, socijalno ponašanje, stavovi, vrednosti, radne sposobnosti i veštine. U ovom radu je za utvrđivanje funkcionalnih potencijala za samostalan život i rad u domenima kognitivnih, perceptivnih i motoričkih sposobnosti predložen koncept procene koji sadrži pažnju, pamćenje i učenje, egzekutivne funkcije, jezik i komunikaciju, senzorno/perceptivne funkcije, senzornu i senzomotoričku integraciju, doživljaj prostora i vremena, motoričke funkcije, dominantnu lateralizovanost i funkcionalne akademske veštine