Nieuw-Beerta, Hoofdweg 13 (Gemeente Oldambt, Gr.) Een Archeologisch Bureauonderzoek & Inventariserend Veldonderzoek (IVO-O) Verkennende Fase

In verband met de geplande sloop van twee schuren en de nieuwbouw van een schuur is een archeologisch onderzoek uitgevoerd aan de Hoofdweg 13 te Nieuw-Beerta, gemeente Oldambt, provincie Groningen. Voor realisatie van de plannen is graafwerk nodig voor onder meer de aanleg van funderingen die tot een diepte van gedeeltelijk 2,5 meter zullen reiken. Deze bodemingrepen vormen een bedreiging voor mogelijk aanwezige archeologische waarden in de bodem. Het doel van het onderzoek is om vast te stellen wat de kans is op de aanwezigheid van archeologische waarden. Het onderzoek bestaat uit een bureauonderzoek (protocol 4002) en een veldonderzoek, verkennende fase (IVO-O; protocol 4003). Bij het bureauonderzoek zijn bronnen geraadpleegd op het gebied van fysische geografie, archeologie en historische geografie. Tijdens het veldonderzoek zijn zes boringen geplaatst om de opbouw en gaafheid van de bodem te bepalen. Tot omstreeks 2750 vC lag ter plaatse van het plangebied een dekzandlandschap dat daarna verdronk in een uitgestrekt veenmoeras. Tijdens de late middeleeuwen traden inbraken op van de zee waarbij de Dollard werd gevormd die zijn maximale omvang had tijdens de vijftiende / zestiende eeuw. Het plangebied ligt aan de Hoofdweg die een dijk volgt uit de zestiende eeuw. Binnen een kilometer omtrek zijn geen archeologische waarden gemeld. Op de kadastrale kaart van 1811-1832 staat een boerderij die een kleinere schuur had dan de tegenwoordige boerderij. In de ondergrond van het plangebied ligt dekzand dat het hoogst reikt in het oosten waar de top op 345 centimeter beneden maaiveld ligt. Het zand is daar langdurig droog geweest voorafgaand aan de vernatting en veenvorming. Op basis daarvan is het mogelijk een geschikte vestigingsplek geweest voor mensen tijdens de steentijd. Op het zand ligt een pakket veen waarvan de top is vastgesteld op dieptes beneden maaiveld tussen 225 en 295 centimeter. Door erosie van het bovenste veen bij de Dollardinbraken is het loopvlak uit de middeleeuwen verloren gegaan. Wel kunnen diepere delen van middeleeuwse sporen zoals van greppels nog aanwezig zijn. Op het veen ligt tot aan het maaiveld een pakket Dollardklei waarvan een halve meter tot meer dan een meter is opgebracht. Dit pakket is lokaal diep vergraven zoals ter plaatse van een gedempte sloot in het westen van het plangebied en waarschijnlijk ter plaatse van funderingen van de schuur, maar lokaal is de bodem redelijk bewaard gebleven. In de klei zijn vondsten gedaan die mogelijk geassocieerd zijn met de vroegste bewoning in het gebied. Een opvallende vondst is een scherf die lijkt op middeleeuws (proto)steengoed, maar waarvan de determinatie en datering onzeker zijn door de sterke verwering