Plangebied Dorpsstraat 58-60 te Mijdrecht, gemeente De Ronde Venen; archeologisch vooronderzoek: een inventariserend veldonderzoek (verkennend booronderzoek)

In opdracht van de heer Van der Helm heeft RAAP tussen 11 en 27 mei 2020 een archeologisch vooronderzoek in de vorm van een inventariserend veldonderzoek (verkennend booronderzoek) uitgevoerd voor het plangebied Dorpsstraat 58-60 te Mijdrecht in de gemeente De Ronde Venen. Het onderzoek vond plaats in het kader van een omgevingsvergunningsaanvraag. Het plangebied is momenteel bebouwd en heeft een oppervlakte van circa 275 m2. De plannen bestaan uit de sloop van de huidige bebouwing en een nieuwbouw. De nieuwbouw wordt voorzien van een prefab betonkelder (27 m2, 3 m –mv). De funderingen worden geplaatst op funderingspalen van 10-15 m lang. In het kader van deze plannen heeft RAAP reeds een bureauonderzoek uitgevoerd (Peeters & Kruidhof, 2019). Op basis van het bureauonderzoek bestond de volgende archeologische verwachting: Er bestond een middelhoge tot hoge verwachting voor de top van het dekzandlandschap en het laat paleolithicum tot het mesolithicum. Deze verwachting bestond specifiek voor gradiëntzones. De top van deze door de wind afgezette zanden ligt in de directe omgeving van het plangebied vermoedelijk op een diepte van circa 8,5 tot 10,5 m –NAP (circa 8-10 m –mv). Er bestond een middelhoge tot hoge archeologische verwachting voor kreekruggen en het neolithicum en de vroege bronstijd. Op basis van boringen in de omgeving van het plangebied werd de top van mogelijke kreekgeulafzettingen vanaf circa 5,4-5,8 m –NAP (vanaf 5 m –mv) verwacht. Er bestond een lage archeologische verwachting voor resten van intensieve bewoning of landbouw voor het Hollandveen, dat zich vanaf de late bronstijd tot de vroege middeleeuwen heeft gevormd. Het veen werd onder ophogingslagen verwacht. De archeologische verwachting voor de late middeleeuwen en nieuwe tijd was hoog. Het plangebied ligt langs een ontginningsas. In het plangebied was in ieder geval vanaf de vroege 19e eeuw bebouwing aanwezig. Resten uit de periode van de eerste ontginningen in de omgeving dateren mogelijk uit de 12 e eeuw. Er werd verwacht dat de aanleg van de huidige bebouwing tot enige bodemverstoring heeft geleid. De exacte verstoringsdiepte was onbekend. Ter plekke van Dorpsstraat 58 blijkt de bodemopbouw op basis van de aanwezigheid van licht bruingrijs ophoog-/bouwzand tot circa 100 cm –mv te zijn verstoord. Onder het pand Dorpsstraat 60 blijkt deze verstoring iets minder diepte reiken: tussen 60 en 80 cm –mv. In het plangebied kan een grove fasering in de ophogingslagen worden bepaald. Zo zijn onder ophooglagen die waarschijnlijk met de bouw van de huidige bebouwing samenhangen, ook oudere ophogingslagen aanwezig. Deze ophogingslagen zijn tussen 55 en 70 cm dik (top tussen 60 en 80 cm –mv) ter plekke van Dorpsstraat 60 (waar de ondergrond minder diep is verstoord) en dunner in de boringen aan Dorpsstraat 58 (top op circa 100 cm –mv, tussen 10 en 25 cm dik). Op basis van de aanwezigheid van humeuze historische nederzettingsophogingen in de boringen, de aanwezigheid van een enkele indicator (spijker), veel bouwpuin en mogelijke in situ bebouwingsresten in deze lagen wordt de hoge archeologische verwachting voor de (late middeleeuwen-)nieuwe tijd ondersteund. De verrommelde top van het Hollandveen en de afwezigheid van veraarde trajecten veen illustreert de lage archeologische verwachting voor de periode van veenvorming (late bronstijd-vroege middeleeuwen). De aanwezigheid van een scherf aardewerk uit de nieuwe tijd (b?) circa 55 cm in het veen (170 cm –mv) doet vermoeden dat een deel van het veen is opgeworpen en/of verrommeld in de periode 1650-1850. In het plangebied zijn kreekgeulafzettingen aanwezig. Het bodemprofiel van deze afzettingen blijkt op basis van de aanwezigheid van een laklaag (die geleidelijk overgaat in veen) en een ontkalkte top intact. De top van de kreekgeulafzettingen is minder diep aangetroffen (vanaf 4,35 -4,7 m –NAP; 415- 440 cm -mv) dan op basis van boringen in de omgeving werd verwacht (vanaf 5,4-5,8 m –NAP; verwacht rond 520-550 cm -mv). Hoewel geen zandige kreekgeulafzettingen zijn aangeboord en geen archeologische indicatoren zijn aangetroffen, illustreert deze diepteligging mogelijk de aanwezigheid van een hoger liggende kreekgeul, die na zijn actieve fase een relatief geschikte plek voor bewoning en/of andere vormen van intensief landgebruik vormde. Op basis van dit verkennend booronderzoek kunnen geen uitspraken worden gedaan over de archeologische verwachting van het dieper gelegen dekzand. Deze afzettingen zijn met de inpandige, handmatige boringen op deze diepte en met een dik afdekkend kleipakket niet aangeboord. Op basis van de resultaten van dit verkennend booronderzoek blijkt dat er een grote kans bestaat dat de voorgenomen graafwerkzaamheden (ontgravingen ten behoeve van de funderingen en de plaatsing van een prefab betonkelder van 27 m2 tot maximaal 300 cm –mv) leiden tot de verstoring van archeologische resten