Özellikle ticari uyuşmazlıklar ekseninde arabulucunun çözüm sürecindeki rolünde değişiklik ihtiyacı üzerine düşünceler ve karma model önerisi

Hukuki uyuşmazlıkların yargı yolu dışında çözümlenmesi fikri, aksi yöndeki baskın toplumsal inanç sebebiyle uzun süre tartışma konusu ol-muş, süreç içerisinde yargı yükünün hafiflemesi, uyuşmazlıkların daha kısa sürede ve daha az masrafla giderilmesi gibi olumlu etkileri sayesinde benimsenmiş ve yaygınlaşmaya başlamıştır. Arabuluculuğun uyuşmazlıkların çözümünde sıklıkla başvurulur bir yol haline gelmesi ve bu çerçevede arabuluculuğa tabi uyuşmazlıkların kapsamının genişlemesi, kuruma iliş-kin mevcut kuralların, uygulamada ortaya çıkan yeni sorunlar çerçevesin-de gözden geçirilmesi gerekliliğini doğurmuştur. İşte bunlardan belki de en önemlisi, arabulucunun süreç içerisindeki yetki alanını, uyuşmazlık çözüm sürecini kolaylaştırmakla sınırlandıran kuraldır. Nitekim arabulucunun kendisine tanınan bu sınırlı yetkiyle gelişen ve değişen piyasa şartlarının ortaya çıkardığı karmaşık yapıya sahip hukuki uyuşmazlıkları çözümleyebilmesi oldukça zordur. Bu nitelikteki uyuşmazlıkların mümkün olan en kısa sürede, tarafların menfaatlerine en uygun şekilde sonuçlanabilmesi ve böylece geniş ölçekte arabuluculuk kurumunun kabul edilmesinde gözetilen amacın da gerçekleştirilebilmesi, arabulucuya süreç içerisinde daha aktif bir rol verilmesini gerekli kılmaktadır.The idea of resolving legal disputes outside of the judiciary has been a subject of discussion for a long time due to the dominant social belief in the opposite direction, has been adopted and has become widespread due to its positive effects such as reducing the judicial burden in the process and resolving disputes in a shorter time and with less cost. The fact that medi-ation has become a common way to resolve disputes and the scope of dis-putes subject to mediation has expanded within this framework, necessi-tates the revision of the existing rules regarding the institution within the framework of new problems that arise in practice. Perhaps the most impor-tant of these is the rule that limits the power of the mediator in the dispute resolution process. As a matter of fact, it is very difficult for the mediator to resolve the legal disputes with a complex structure caused by the develop-ing and changing market conditions with this limited authority. The con-clusion of such disputes in the shortest possible time, in the most appropri-ate way for the interests of the parties, and thus the achievement of the goal pursued in the acceptance of the mediation institution on a large scale, re-quires the mediator to be given a more active role in the process