Contaminanten in rode aal uit Nederlandse binnenwateren : Resultaten van 2020

In 2020 is in het kader van het monitoringsprogramma “Contaminanten in vis uit Nederlandse binnenwateren” aal op 18 locaties bemonsterd. Hiervan lagen 10 locaties binnen het voor aalvisserij gesloten gebied en 8 locaties waar de aalvisserij is toegestaan. Voor de bemonstering van grote alen wordt sinds 2016 rekening gehouden met het zwaartepunt van de beroepsmatige vangst, waarbij iets grotere aal is bemonsterd (53-76 cm) dan vóór 2016 (>45 cm). Van de gevangen rode alen zijn mengmonsters samengesteld voor de lengteklassen 30-40 cm en 53-76 cm en deze zijn geanalyseerd op de aanwezigheid van dioxines, dioxineachtige-PCB’s (dl-PCB’s) en niet-dioxineachtige PCB’s (ndl- PCB’s). Voor som dioxines, som dioxines & dl-PCB’s (totaal-TEQ) en som ndl-PCB’s zijn Europese maximumgehalten (zogenaamde maximum levels, ML’s) vastgesteld (EC 1881/2006). De mengmonsters grote aal (53-76 cm) voldeden op de volgende onderzochte locaties aan alle ML’s: Volkerak (Steenbergen), IJsselmeer (Medemblik), IJsselmeer (Urkerbos) en Linge nabij Heukelum. De mengmonsters aal (53-76 cm) van de overige locaties overschreden één of meerdere ML’s. Aanvullend is getoetst of de beleidsregellimieten (ingesteld in 2017) overschreden worden. Dat geldt voor aal (53-76 cm) van de locaties IJsselmeer bij Urk, IJsselmeer nabij Lelystad en Ramsgeul (Ramspolbrug). Voor de locatie IJsselmeer bij Urk is wederom een overschrijding van een beleidsregellimiet waargenomen. Voor de mengmonsters aal in de klasse 30-40 cm overschreed het mengmonster van de Lek de ML voor ndl-PCB’s en dat van de Waal bij Tiel de beleidsregellimiet voor ndl-PCB’s. Van de locaties die nu nog geopend zijn voor visserij, overschreden Schokkerhaven en het IJ (meertje nabij Spaarndam) één of meerdere limieten. Voor de locatie Schokkerhaven is ook twee jaar achtereen een overschrijding van de (beleidsregel)limieten waargenomen. Het huidige rapport geeft de gegevens van voorgaande jaren weer, aangevuld met de resultaten van 2020. Op een enkele locatie is een verhoogd gehalte gevonden ten opzichte van voorgaande jaren, maar over het algemeen passen de gevonden gehalten in het beeld van de voorgaande jaren. De mengmonsters aal zijn ook geanalyseerd op zware metalen (cadmium, lood, kwik en arseen) en perfluoralkylstoffen (PFAS’s). Alle gehalten van cadmium, lood en kwik voldeden aan de geldende ML’s (EC 1881/2006), voor arseen is geen ML vastgesteld. In aanvulling op de vorige jaarlijkse rapportage zijn resultaten van de meting van PFAS’s opgenomen in dit rapport. Dit door de toegenomen aandacht voor deze stoffen in 2019 en 2020, en het recent beschikbaar komen van een risicobeoordeling door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA). De gesommeerde gehalten van de meest voorkomende PFAS’s variëren van circa 5 tot 40 ng/g product, waarbij PFOS de belangrijkste bijdrage leverde. Hoogste gehalten werden aangetroffen in aal uit het IJsselmeer en de Linge bij Heukelum. Voor deze stoffen is geen ML vastgesteld en kunnen de gemeten gehalten dus niet getoetst worden aan de ML