The Jugglers Play at Drama: Adam Polewka and the Farce Inspiration in the Dramaturgy of the Interwar Period

The article reflects on the connections between the Polish drama of the interwar period with such stage performances as a nativity play, farce, cabaret, and circus. The text attempts to point to the possible inquiries into this important problem of the dramaturgy of the 1920s and 1930s. The author concentrates on Adam Polewka himself and his political farse plays, especially the record of Igrce w Barbakanie, a performance prepared for the Cracow Days in 1938. She reads critically the introduction to the post-war edition of this text. In her opinion, this authorial commentary includes precious information about such stage forms of the interwar period as a farse play and circus.magdanabialek@uw.edu.plMagda Nabiałek, dr, adiunkt w Zakładzie Poetyki, Teorii Literatury i Metodologii Badań Literackich na Uniwersytecie Warszawskim. Autorka monografii Między sceną a obrazem. O kompozycji dramatów Juliusza Słowackiego. Obecnie zajmuje się przede wszystkim związkami dramatu I połowy XX wieku z cyrkiem, szopką, komedią dell’arte i oraz innymi formami teatru rozrywkowego.Wydział Polonistyki, Uniwersytet WarszawskiCzabanowska-Wróbel Anna (1988), Baśń jako światopogląd. Baśń i baśniowość w twórczości Leśmiana, „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 29–62.Czerska Karolina (2021), Cricot – marzenie o teatrze politycznym? (Fragmenty), w: Polityki Awangardy, red. A. Karpowicz, J. Kornhauser, M. Rakoczy, A. Wójtowicz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 331–342.Czerska Karolina (2019), Teatr Cricot – suma przybliżeń, „Didaskalia”, nr 153, s. 46–54.Dorak-Wojakowska Lilianna (2019), Dramaturg jako archiwista. O stylu montażu dokumentalnego Witolda Wandurskiego... i sceny robotniczej, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura”, nr 11, s. 20–35.Duniec Krystyna (2017), Dwudziestolecie. Przedstawienia, Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Instytut Sztuki PAN, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny.Eksteins Modris (2014), Święto Wiosny. Wielka Wojna i narodziny nowego wieku, przeł. K. Rabińska, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.Fox Dorota (2013), Czasopiśmiennictwo teatralne w Polsce w latach 1918–1939, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.Freudenberg Olga (2007), Mim, w: O. Freudenberg, Obraz i pojęcie, przeł. B. Żyłko, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.Grochowska Anna (2017), Wszystkie drogi prowadzą na Krupniczą. O Domu Literatów, Kraków: Księgarnia Akademicka.Jarema Józef (1934), Cricot. O teatrze plastycznym, „Głos Plastyków”, nr 7–8.Jarema Józef (1934), Patrzymy na was, „Tygodnik Artystów”, nr 3.Jarema Józef (1938), Przed nowym sezonem Cricot, „Nasz Wyraz”, nr 9, s. 7.Kapłanowa Rachela [Mayenowa Maria Renata] (2013), „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. Problemy kompozycji, oprac. M. Prussak, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.Kydryński Juliusz (1964), Próba portretu (Rzecz o Adamie Polewce), Kraków: Wydawnictwo Literackie.Lau Jerzy (1967), Teatr artystów Cricot, Kraków: Wydawnictwo Literackie.Leyko Małgorzata (2019), Dwudziestowieczna awangarda teatralna a cyrk, w: Nie tylko klaun i tygrys. Szkice o sztuce cyrkowej, red. M. Leyko, Z. Snelewska-Stempień, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 113–124.Marczak-Oborski Stanisław (1973), Teatr romantyczny, rewolucyjny, polityczny, „Teksty”, nr 3, s. 52–67.Mazur-Fedak Jolanta (2008), Józef Jarema. W międzywojenny teatrze awangardowym Cricot (I), Kraków: Universitas.Michajłowa Katia (2010), Dziad wędrowny w kulturze ludowej Słowian, przeł. H. Karpińska, Warszawa: Oficyna Naukowa.Nabiałek Magda (2019), Baśń dramatyczna – zapomniane ogniwo, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, t. 62, z. 3, s. 103–119.Osińska Katarzyna (2011), Ewolucja radzieckich widowisk masowych (do lat trzydziestych XX wieku), w: Teatr masowy. Teatr dla mas, red. M. Leyko, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 207–240.Pol Stefan (1987), Ze wspomnień nauczyciela socjalisty, w: PPS – wspomnienia z lat 1918–1939, t. 2, red. J. Cesarski i in., Warszawa: Książka i Wiedza.Polewka Adam (1938), Herod i Ariowie (fragment z szopki „żywych masek”), „Nasz Wyraz”, nr 1.Polewka Adam (1953), Igrce w Barbakanie, Kraków: Wydawnictwo Literackie.Polewka Adam (1955), Kocham i nienawidzę, Kraków: Wydawnictwo Literackie.Puchalski Lucjan (1991), Kabaretowy świat. Estetyczne dziedzictwo kabaretu w literaturze Republiki Weimarskiej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.Puget Ludwik (1938), Szopki krakowskie, „Kurjer Poranny”, nr 46, s. 8.Rawiński Marian (1986), Między misterium i farsą. Polska dramaturgia międzywojenna w kontekście europejskim, Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Humanistyczny.Somos Aleksij (2010), Święty Bachus. Nieznane lata teatru greckiego 300 p.n.e. – 1600 n.e., przeł. J. Kruczkowska, R. Lewandowski, B. Schada-Borzyszkowska, Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego.Waksmund Ryszard (2005), Młodopolska baśń dramatyczna. Od bajki ludowej do impresji scenicznej (z zagadnień struktury gatunku) w: Baśnie nasze współczesne, red. J. Ługowska, Wrocław: Biblioteka Literatury Ludowej.Stangret Paweł (2017), Awangardowa rehabilitacja cyrku, w: Cyrk w świecie widowisk, red. G. Kondrasiuk, Lublin: Warsztaty Kultury w Lublinie, s. 113–124.Wiciński Henryk (1934), Nowy sezon Cricot w Krakowie, „Gazeta Artystów”, nr 7, s. 1–2.Wodnarowie Estera i Mieczysław (1974), Polskie sceny robotnicze 1918–1939. Wybór dokumentów i relacji, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.Żytyński Stanisław (1964), Szopki Adama Polewki, w: Cyganeria i polityka. Wspomnienia krakowskie 1919–1939, red. K. Bidakowski, Warszawa: Czytelnik.1812113