The vision of afterlife and the motif of journey in Risālat al-Ḡufrān and The Divine Comedy

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie obrazu zaświatów i motywu wędrówki głównego bohatera w Risālat al-Ḡufrān Abū al-ʿAlāʾ al-Maʿarrīego i Boskiej Komedii Dantego Alighieri. Dzieła te, pomimo iż pochodzące z jakże odległych kulturowo kręgów – arabskiego i europejskiego, posiadają kilka podobieństw (np. motyw podróży po zaświatach, rozmowy z postaciami tam przebywającymi) oraz wiele różnic (np. cel podróży głównego bohatera, kreacja trzech wymiarów, postaci je zamieszkujące). Zdziwienie wywołuje jednak nie ilość antagonizmów pomiędzy owymi pozycjami, ale punktów wspólnych dotyczących niektórych aspektów. Niesamowite jest to, z jaką kreatywnością, lekkością oraz wirtuozerią słowną obaj mistrzowie słowa przedstawili perypetie głównego bohatera w trzech wymiarach zaświatów. Bogaty opis raju, czyśćca oraz piekła, rozmowa szajcha i Dantego z postaciami w nich przebywającymi, wielość motywów zaczerpniętych z Koranu (Abū al-ʿAlāʾ al-Maʿarrī) i Biblii (Dante Alighieri), nawiązania do pogaństwa (Abū al-ʿAlāʾ al-Maʿarrī – okres ǧāhiliyyi, Dante Alighieri – mitologia grecka i rzymska), wszystko to sprawia, iż Risālat al-Ḡufrān oraz Boska Komedia nie tylko oczarowują swym pięknem czytelnika, lecz również wzbogacają jego wiedzę na temat realiów życia w średniowieczu, przyjętego przez jednostkę jak i zbiorowość ludzką systemu wartości, postrzegania wiary i miłosierdzia Boga, itp. Niniejsza praca jest podzielona na cztery rozdziały. Pierwszy zawiera krótką biografię Abū al-ʿAlāʾ al-Maʿarrīego i Dantego Alighieri. Ponadto opisuje ich osobiste zainteresowania, poglądy polityczne, filozoficzne i religijne, stosunek do otaczającego świata oraz, w celu kompleksowego zrozumienia Risālat al-Ḡufrān i Boskiej Komedii, tło historyczne wraz z pozycją poety w kalifacie abbasydzkim i w średniowiecznych Włoszech. Zawiera również istotne informacje na temat ich życiowych dzieł. Drugi i trzeci stanowią rdzeń pracy. Przedstawiają odpowiednio obraz zaświatów i motyw wędrówki w Risālat al-Ḡufrān i Boskiej Komedii. Czwarty (zakończenie) to analiza porównawcza raju, czyśćca oraz piekła. „Spoiwem” tych wymiarów jest podróż głównego bohatera, który niejednokrotnie doświadcza wielu osobliwych przygód.The aim of this thesis is to present the vision of afterlife and the motif of journey in Abū al-ʿAlāʾ al-Maʿarrī 's Risālat al-Ḡufrān and Dante Alighieri's Divine Comedy. These works, despite the fact that they come from culturally distant circles – Arab and European, have several similarities (e.g. the motif of journey through the afterlife, conversations with characters staying there), and many differences (e.g. the main character’s destination, the creation of three dimensions, characters dwelling them). The surprise, however, is not caused by the amount of antagonisms between them, but by the number of common points on certain aspects. It is amazing and, at the same time, breath-taking with what creativity, lightness and verbal virtuosity both poets presented the adventures of the main character in three dimensions. A detailed description of paradise, purgatory and hell, Sheik’s and Dante’s conversations with people and creatures inhabiting them, the multitude of motifs taken from The Quran (Abū al-ʿAlāʾ al-Maʿarrī) and The Bible (Dante Alighieri), references to paganism (Abū al-ʿAlāʾ al-Maʿarrī – the period of ǧāhiliyya, Dante Alighieri – Greek and Roman mythology), all this makes Risālat al-Ḡufrān and The Divine Comedy not only enchant the reader with their beauty, but also enrich his knowledge about the realities of life in the Middle Ages, the value system adopted by the individual and the community, the perception of faith and God’s mercy, etc. This thesis is divided into four chapters. The first one contains a short biography of Abū al-ʿAlāʾ al-Maʿarrī and Dante Alighieri. Moreover, it describes their personal interests, political, philosophical and religious views, an attitude towards the surrounding world and, in order to comprehensively understand Risālat al-Ḡufrān and The Divine Comedy, the historical background along with the poet’s position in the Abbasid caliphate and medieval Italy. It also gives essential information about their life works. The second and the third ones are the core of this paper. They respectively depict the vision of afterlife and the motif of journey in Risālat al-Ḡufrān and The Divine Comedy. The fourth one (the ending) is a comparative analysis of heaven, purgatory and hell. “The binder” of these dimensions is a journey of the main character, who often experiences many peculiar adventures