Group differences in obesity among primary school children in 6th, 8th and 10th grade: Result from a national survey 2017 and 2018

Offita barna og unglinga er vaxandi lýðheilsuvandamál í heiminum og getur haft mikil áhrif á heilsufar, ekki síst þegar horft er til framtíðar. Margar rannsóknir eru til um offitu barna. Þá hafa ýmsar bakgrunns¬breytur verið skoðaðar og tengsl þar á milli. Tilgangur verkefnisins var að skoða útbreiðslu offitu í einstökum hópum grunnskólabarna á Íslandi út frá bakgrunnsbreytunum aldri, kyni, þjóðerni, búsetu, fjölskyldugerð og efnahag fjölskyldu. Gögn voru fengin úr íslenska hluta alþjóðlegu rannsóknarinnar Heilsa og lífskjör skólanema (HBSC) en hún var gerð á árunum 2017 og 2018. Niðurstöður könnunarinnar voru síðan bornar saman við erlendar- og innlendar rannsóknir. Börnum í almennum grunnskólum landsins var boðin þátttaka í landskönnuninni, en um 6.000 börn í 6., 8. og 10. bekk tóku þátt á landsvísu. Börnin svöruðu rafrænum spurningalistum þar sem fyllstu nafnleyndar var gætt. Til að reikna út þyngdarstuðul barnanna var notaður aðlagaður BMI stuðull (e. Body Mass Index). Þess ber að geta að tölur um þyngd og hæð voru byggðar á svörum nemendanna sjálfra. Landskönnunin er megindleg rannsókn þar sem spurningar hafa fyrirfram gerða svarmöguleika og voru svör spurninganna sett á tölulegt form. Unnið var úr gögnunum í tölfræðiforritinu SPSS. Helstu niðurstöður sýndu að því eldri sem börnin voru því hærri var tíðni offitu og kemur það heim og saman við fyrri rannsóknir. Verulegur munur er á tíðni offitu eftir fjölskyldugerð, en þau börn sem bjuggu með einstæðu foreldri voru í mestri áhættu. Drengir glímdu oftar við offitu en stúlkur, en marktækt samband var milli offitu og allra bakgrunnsbreyta nema búsetu. Hjúkrunarfræðingar geta skipt sköpum í fræðslu og forvörnum gegn hvers kyns heilsufars-vandamálum og eru skólahjúkrunarfræðingar til að mynda í sterkri stöðu þegar kemur að því að fræða börn og unglinga. Bakgrunnsþættir í lífi barna og unglinga virðast hafa áhrif á holdafar þeirra og því er mikilvægt að skoða sérstaklega þá hópa sem eru í aukinni hættu á offitu og veita þeim aðhald í formi stuðnings og fræðslu.Children’s obesity is an ever growing public health problem and can be a big contributor to reduced health and wellbeing, specially when considering the children’s future. Various studies have been conducted on the subject, looking at children’s obesity from different angles and with respect to numerous variables. The project’s goal was to look at the distribution of obesity amongst Icelandic children in elementary school based on age, gender, ethnicity, residence, family structure and socioeconomic status. Data was obtained from the Health Behaviour in School-Aged Children (HBSC) study, focusing on Icelandic children and the results were then compared with both domestic and foreign studies. Compulsory education children were invited to take part in the study with around 6.000 participants from 6th, 8th and 10th grade. Strictly anonymous standardised electronic questionnaires were submitted by each child. An adjusted Body Mass Index was used to calculate the children’s weight based on each child’s own assessment. Data analysis was performed using the SPSS program. Results showed that age was a large predictor of obesity, with older children having higher rates. This is in line with other studies as well. Family structure was a considerable predictor, with those living with a single parent being more likely to be obese. Boys were also more likely to be obese compared to girls but a significant relationship with obesity was seen for all the background variables except residence. Nurses can be influential in education and the prevention of various health problems and school nurses are in a strong position when it comes to health education of children. Variables in the lives of children affecting their weight should be considered more closely, especially in those groups that have a higher risk of becoming obese