Snjóflóðavarnir í Neskaupstað - stöðugleikaútreikningar þvergarðs

Ofanflóð á Íslandi hafa verið algeng frá því að byggð hófst á Íslandi, en undanfarna áratugi hefur farið fram markviss vinna við að koma í veg fyrir að ofanflóð valdi manntjóni eða tjóni á byggingum og innviðum landsins með byggingu varnargarða. Þessar framkvæmdir eru kostnaðarsamar. Algengt er hér á landi að byggja upp varnargarða úr jarðvegi sem er á svæðinu auk þess þar sem notast hefur verið við stálvirki á upptakasvæðinu sjálfu sem lágmarka líkur á að flóð fari af stað. Venjulega er reynt að grafa jarðvegsgarðinn niður á stífan jarðveg til að lámarka sig á mannvirkinu sem veldur útlitsgöllum á mannvirkinu. Auk þess fæst þannig meiri stöðugleiki á varnargarðinn. Ekki er alltaf raunhæft vegna kostnaðar að grafa garðinn niður á fastan botn og þarf þá að skoða aðra möguleika. Á Neskaupstað er verið að hanna fjórða hluta varnargarða til að verja austasta hluta byggðarinnar fyrir snjóflóðum. Þar hefur komið í ljós að mjög djúpt er niður á fastan jarðveg sem þýðir að kostnaður vegna jarðvegsskipta verður gífurlegur. Í þessari ritgerð verður stöðugleiki nýs varnargarðs skoðaður þar sem garðurinn hvílir á óhreyfðu landi ásamt því að sig á jarðvegi undan þunga varnargarðsins verður metið. Tölulegir reikningar eru notaðir til að nálga mögulega brotfleti og áætla stöðugleika varnargarðsins. Einnig er skoðað sig á jarðvegi og möguleika á broti í jarðveginum undir varnargarðinum. Hermireikningar leiða í ljós að krítískasta tilfellið fyrir stöðugleika varnargarðsins og burðargetu jarðvegs undir varnargarðinum, er þegar mikið úrhelli eða leysingar eru sem veldur því að jarðvatn hækkar upp að efri brún jarðvegs. Niðurstöður eru þær að til að hægt sé að lámarka efnisflutning og skeringar þá þarf að huga vel að framræsingu á jarðvegi undir varnargarðinum og veita vatni frá garðinum á framkvæmdatíma og eftir að mannvirki er tekið í notkun. Ef vel er framræst er hægt að fergja jarðveginn áður en bygging hefst á varnargarðinum. Áætlað sig er allt að 30 til 35 cm sem þarf að ná fram áður en mannvirkið er reist til að koma í veg fyrir útlitsgalla. Með jafnri uppbyggingu fergingar, varnargarðs og góðri framræsingu má ná stöðugleika á jarðvegi undir varnargarðinum og varnargarðinum með lágmarks skeringu