Rotterdam Baantoren. Een bureauonderzoek en een verkennend inventariserend veldonderzoek door middel van grondboringen: BOORrapporten 705

In opdracht van Real Estate Development Company heeft het team Onderzoek en Rapportage van Archeologie Rotterdam in oktober 2020 en januari 2021 een verkennend inventariserend veldonderzoek uitgevoerd in het plangebied Baantoren in de gemeente Rotterdam. Dit onderzoek bestond uit het verrichten, beschrijven en analyseren van vier mechanische boringen. Er is geboord vanaf het maaiveld tot maximaal 12,96 m - NAP (14,00 m - mv). Voorafgaand aan het veldonderzoek is voor het gebied een bureauonderzoek gedaan. De onderzoeken zijn verricht, omdat in het plangebied nieuwbouw wordt gerealiseerd. Indien archeologische waarden aanwezig zijn, kunnen deze bij de werkzaamheden worden aangetast of vernietigd. Resultaten Op basis van het bureauonderzoek is een gespecificeerde archeologische verwachting voor het plangebied Baantoren in Rotterdam opgesteld. Voor het gehele plangebied geldt een redelijk hoge tot hoge archeologische verwachting voor vindplaatsen uit het Mesolithicum, het Neolithicum en de Middeleeuwen (vanaf de 12e/13e eeuw), een lage archeologische verwachting voor vindplaatsen uit de IJzertijd tot en met de Middeleeuwen tot in de 12e eeuw en een zeer hoge archeologische verwachting voor vindplaatsen uit de Nieuwe tijd. Vindplaatsen uit de Bronstijd worden niet in het plangebied verwacht. Tijdens het veldonderzoek is gebleken dat de basis van de boringen uit komafzettingen van de Formatie van Echteld bestaat. Alleen in boring 2 is een pakket geulafzettingen aangetroffen. In deze geulafzettingen zijn geen duidelijke niveaus waargenomen, die voor bewoning geschikt zijn geweest. Ook zijn geen aanwijzingen aangetroffen voor de aanwezigheid van archeologische vindplaatsen. In combinatie met de komafzettingen die in de overige boringen zijn aangetroffen, geldt voor het plangebied een lage archeologische verwachting voor de aanwezigheid van vindplaatsen uit het Mesolithicum en Neolithicum. De aanwezigheid van een veenpakket van de Formatie van Nieuwkoop, Hollandveen Laagpakket (voorheen Hollandveen) in alle boringen, wijst erop dat er inderdaad geen archeologische resten uit de Bronstijd in het plangebied verwacht kunnen worden. De top van het veen is deels geërodeerd. Waar de top van het veen mogelijk nog wel intact is, is deze niet veraard en zijn er verder geen aanwijzingen waargenomen voor de aanwezigheid van archeologische vindplaatsen. De lage archeologische verwachting voor de aanwezigheid van vindplaatsen uit de IJzertijd en Romeinse tijd blijft gehandhaafd. De top van de kleilaag direct op het veen is geërodeerd door de laatmiddeleeuwse overstromingen. Hierdoor geldt dat voor het plangebied een lage archeologisch verwachting voor de aanwezigheid van vindplaatsen uit de Romeinse tijd en Middeleeuwen (tot in de 12e eeuw). Tijdens het veldonderzoek is mogelijk (een deel van) het dijklichaam van de Schiedamse dijk aangetroffen (BOOR-vindplaatscode 12-108). Op basis van het aantreffen van de dijk wordt de redelijk hoge tot hoge archeologische verwachting voor de aanwezigheid van vindplaatsen uit de Middeleeuwen (vanaf de 12e/13e eeuw) bijgesteld naar zeer hoog. Behalve (een deel van) het dijklichaam dan de Schiedamse dijk is in een deel van het plangebied een antropogeen pakket aangetroffen. Dit pakket is vermoedelijk (in fasen) in de 17e/18e eeuw opgeworpen. De vindplaats wordt aangeduid met BOOR-vindplaatscode 12-107. De zeer hoge archeologische verwachting voor vindplaatsen uit de Nieuwe tijd blijft dus gehandhaafd. Advies Op grond van het bureauonderzoek en het verkennend inventariserend veldonderzoek luidt het (selectie)advies voor het plangebied Baantoren in Rotterdam dat er voorzieningen dienen te worden getroffen om archeologische waarden te behouden of te ontzien. In de zone waar het dijklichaam is aangetroffen reiken de graafwerkzaamheden tot 1,5 m - mv. De top van het dijklichaam is op 7,0 m - mv waargenomen. Het dijklichaam zal dus alleen door de voorgenomen heiwerkzaamheden worden verstoord. Voor dit deel van het plangebied wordt voor de geplande bodemingrepen geen vervolgonderzoek geadviseerd. In de zone waar het antropogene ophogingspakket is waargenomen reiken de graafwerkzaamheden tot maximaal 5,5 m - mv. De eventueel aanwezige archeologische resten kunnen vanaf 1,5 m - NAP aanwezig zijn en de top van het antropogene pakket is op 3,64 m - mv waargenomen. Dit niveau zal dus door de geplande bodemingrepen verstoord worden. Op basis hiervan wordt een vervolgonderzoek in de vorm van een gravend onderzoek aanbevolen. De civieltechnische werkzaamheden, de diepte van de eventuele aanwezige archeologische resten en de geringe omvang van de zone voor vervolgonderzoek in overweging nemend, wordt aanbevolen om een Archeologische Begeleiding conform protocol opgraven uit te laten voeren. Doel is het documenteren van gegevens en het uitwerken en veiligstellen van materiaal van de mogelijk aanwezige vindplaats conform een goedgekeurd Programma van Eisen. Een archeologische begeleiding vindt plaats tijdens de civieltechnische graafwerkzaamheden