Een herbouwde stolpboerderij op een middeleeuwse huisterp: Archeologisch onderzoek op het perceel Dorpsstraat 77 in Abbekerk, gemeente Medemblik

Van 27 juni tot en met 1 juli 2017 (vijf dagen) is door Archeologie West-Friesland een opgraving uitgevoerd op het perceel Dorpsstraat 77 in Abbekerk, gemeente Medemblik. Op het perceel stond een stolpboerderij met een oppervlakte van circa 230 m2. Deze boerderij is gesloopt om plaats te maken voor een nieuw woonhuis op dezelfde locatie, maar met een kleinere oppervlakte. Bij de opgraving zijn de ondergrondse sporen van de boerderij onderzocht, evenals sporen van oudere bewoning op het perceel. De Dorpsstraat is vermoedelijk in de 12de of 13de eeuw ontstaan als dorpslint. In deze vroegste periode stond vermoedelijk alle bebouwing van Abbekerk langs de oostzijde van de straat. Aan de oostzijde van het perceel, op ongeveer 13 meter uit het midden van de straat, is een brede noord-zuid georiënteerde sloot gevonden. Het is aannemelijk dat de sloot doorloopt over alle (of een groot deel) van de percelen langs de oostzijde van het dorpslint. De sloot vormde op deze manier de achtergrens van de percelen. Door de aanwezigheid van de sloot was de huisterp op het perceel aanvankelijk erg ondiep, namelijk ongeveer 7 meter. Dit betekent dat het huis in deze periode waarschijnlijk evenwijdig aan de weg stond. De oudste terp was ongeveer 60 cm hoog. Aan de straatzijde bevond zich een laag slordig gestorte zoden, die mogelijk de rand van de terp moesten versterken. De datering van de oudste huisterp is onzeker doordat nauwelijks vondsten aan de lagen kunnen worden gekoppeld, maar vrijwel zeker is dat het uit de 12de of 13de eeuw dateert. Een kuil in de noordwesthoek is mogelijk een paalkuil van een huis uit deze periode. Ook de bewoningsporen uit de eeuwen hierna bevinden zich aan de noordzijde van het perceel, wat erop wijst dat eeuwenlang op dezelfde plek een huis stond. Sporen en vondsten uit een groot deel van de 16de eeuw ontbreken. Rond 1600 zijn drie grote kuilen gegraven binnen het onderzochte terrein en mogelijk stond een bouwsel tussen deze kuilen in. Mogelijk hangen deze sporen samen met een ambachtelijke activiteit, maar wat is niet duidelijk. Het lijkt er sterk op dat rond 1644 de eerste stolpboerderij op het perceel is gebouwd. Dit was een Westfriese stolp, wat betekent dat de darsdeuren in de voorgevel zaten, het woongedeelte langs een zijgevel lag en de koeienstal zich aan de achterkant bevond. Het was een kleine stolpboerderij, met een vierkant van grenenhout zonder overstekken. Het woongedeelte lag bij deze stolp aan de noordzijde, op precies dezelfde plek als waar in de eeuwen daarvoor werd gewoond. De schoorsteen van de stolp bevond zich zelfs naast de stookplaats uit de Late Middeleeuwen. Deze continuïteit van de locatie van de woonvertrekken bij de bouw van een stolp is ook bij andere opgravingen aangetroffen