Transect-rapport 2254: Archeologisch Bureauonderzoek. Hazerswoude-Dorp, Oostgerepolder 6, Gemeente Alphen aan den Rijn (ZH)

In juni 2019 is een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd in een plangebied aan de Oostgerepolder 6 in Hazerswoude-Dorp (gemeente Alphen aan den Rijn). De aanleiding voor het onderzoek vormt de aanvraag van een omgevingsvergunning die de sloop van de bestaande woning en de realisatie van een nieuwe woning in het plangebied mogelijk moet maken. Bij de voorgenomen werkzaamheden zal grondverzet plaatsvinden, waardoor de oorspronkelijke bodem en daarmee eventueel aanwezige archeologische resten in het gebied kunnen worden verstoord. Het perceel heeft een oppervlakte van circa 3800 m2, waarop een nieuwe woning met een omvang van 120 m2 zal worden geplaatst. In het bestemmingsplan “Parapluplan Archeologie” geldt voor het plangebied een Waarde Archeologie 3. Dit betekent dat, op het moment werken of werkzaamheden worden gepland die dieper zijn dan 0,3 m -Mv en gelijk of groter zijn dan 100 m2, in het kader van de vergunningsaanvraag een archeologisch onderzoek nodig is. Aangezien de voorgenomen plannen in het plangebied deze planregels overschrijden, geldt een archeologische onderzoeksplicht. Door middel van dit archeologisch vooronderzoek wordt hieraan invulling. Het archeologisch vooronderzoek bestaat hier uit een Archeologisch Bureauonderzoek (BO) Het doel van het archeologisch bureauonderzoek is het specificeren van de archeologische verwachting, dat wil zeggen het aan de hand van beschikbare en nieuwe informatie over de archeologie, cultuurhistorie, geomorfologie, bodemkunde en grondgebruik, bepalen van de kans dat binnen het plangebied archeologische resten kunnen voorkomen. • Op basis van de resultaten van het onderzoek geldt een hoge archeologische verwachting op de aanwezigheid van resten van een molen uit de Nieuwe tijd. De molen betreft de 2e Bovenmolen, die tezamen met de 1e Bovenmolen (ten noorden van het plangebied) een bemalingscomplex gevormd heeft om de Boterpolder ten zuiden van het plangebied te kunnen bemalen c.q. droogmaken. Beide molens zijn sinds het begin van de 20e eeuw gesloopt, de molen in het plangebied in 1913. Hiervoor in de plaats is toen in het plangebied een elektrisch gemaal geplaatst, dat in 1990 gesloopt is en vervangen door de thans aanwezige woning. Al deze bouwwerken hebben rondom het huidige woonhuis in het plangebied gestaan. Ondanks de verwachting bestaat dat in het plangebied op verschillende plaatsen als gevolg van sloop en bouw bodemverstoringen hebben plaatsgevonden, is het niet uitgesloten dat de resten van de oorspronkelijke 18e eeuwse molen in het plangebied volledig zijn verdwenen, te meer naast bebouwingsresten van de molen ook resten van een inlaat of andersoortige elementen (zoals bijgebouwen e.d.) in het gebied aanwezig kunnen zijn. Ondanks het ontbreken van bebouwing op topografisch kaartmateriaal voor het midden van de 18e eeuw in het plangebied is het eveneens niet volledig uit te sluiten dat in het plangebied geen oudere voorgangers van een molen aanwezig zullen zijn. Wel is het de verwachting dat eventuele funderingen aangetast zijn door de sloop en aanleg van respectievelijk het gemaal en de huidige woning. • Voor wat betreft resten uit de Late Middeleeuwen is de verwachting middelhoog. Het plangebied bevindt zich op basis van historisch kaartmateriaal in ieder geval aan een oude kade (voordat de molenplaats werd ingericht) aan de rand van de Oostgerepolder en de Boterpolder. Hoe oud de polders exact in aanleg zijn, is niet helemaal duidelijk, maar een ouderdom in de periode 13e -15e eeuw, toen ook Hazerswoude-Dorp is gesticht, is niet ondenkbaar. • Voor de periode Neolithicum-Romeinse tijd geldt een lage archeologische verwachting. Het plangebied is over het algemeen altijd nat geweest en er zijn in de wijde omgeving geen voorbeelden bekend van bewoningsmogelijkheden. In het veengebied zijn deze namelijk veelal gekoppeld aan natuurlijke ontwatering door veenprielen of -rivieren, voortvloeiend uit oude crevasses van de Oude Rijn. Deze zijn hier echter niet. Tot slot bestaat nog een verwachting op het aantreffen van archeologische waarden uit het Paleolithicum-Mesolithicum, maar gezien de verwachte diepte van het dekzand in het plangebied (rond 9,5 m -Mv) wordt deze verwachting verder buiten beschouwing gelaten