Archeologisch bureauonderzoek Houtplein e.o., Haarlem Gemeente Haarlem

In opdracht van Witteveen+Bos heeft IDDS Archeologie in april 2020 een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor het Houtplein e.o. in Haarlem, gemeente Haarlem. De noodzaak tot het archeologisch onderzoek komt voort uit het bestemmingsplan. De doelstelling van het bureauonderzoek is het opstellen van een gespecificeerde archeologische verwachting voor het plangebied. Op basis van het bureauonderzoek geldt in het plangebied een hoge verwachting voor het aantreffen van archeologische resten vanaf het Midden Neolithicum. Deze resten mogen worden verwacht tot een diepte van ongeveer -1,0 m NAP. Uit de oudste periodes worden met name akkerlagen verwacht, maar ook sporen van nederzettingen en grafvelden kunnen worden aangetroffen. Het kan gaan om sporen zoals kuilen, greppels en paalsporen, structuren zoals huisplattegronden en vondsten zoals vuursteen en aardewerk. De wegen Houtplein, Wagenweg en Dreef, het Wijde Geldelozepad en het westelijk deel van de Tempeliersstraat bestaan al sinds de Middeleeuwen. De kans op verstoringen onder deze wegen is groot, met name door werkzaamheden aan de wegen en door de kabels en leidingen. Ook het planten en rooien van de bomen die in het verleden op de Wagenweg, het Houtplein en de Dreef hebben gestaan zou voor verstoringen kunnen hebben gezorgd. Onder deze wegen is de verwachting voor resten uit de Middeleeuwen en Nieuwe tijd dan ook laag. Van de Baanmolen, die in ieder geval vanaf 1501 in het zuiden van het Houtplein stond, worden geen resten meer verwacht. Deze molen stond op een verhoging, waardoor met de afbraak van de in 1667 afgebrande molen en het egaliseren van de verhoging ook de funderingen zullen zijn verwijderd. Wel zouden nog resten aanwezig kunnen zijn van de muur en van de eventuele greppel die rondom de verhoging lagen. Ook van de bijgebouwen ten noorden van de molen zouden nog resten kunnen worden aangetroffen. Ter plaatse van het Lorentzplein, het oostelijk deel van de Tempeliersstraat en het Frederikspark en de zone ten noorden daarvan kunnen nog wel archeologische resten uit de Middeleeuwen en Nieuwe tijd voorkomen. Deze resten kunnen bestaan uit resten van bebouwing, met name nabij het Houtplein en de Dreef, en resten van tuinbouw. Ter hoogte van de Tempeliersstraat kunnen mogelijk resten voorkomen van het 14e -eeuwse Lazarusklooster, zoals resten van bebouwing, een grafveld of de inrichting van het kloosterterrein (muren, greppels/sloten, waterputten en dergelijke). Ter plaatse van het Frederikspark en de zone ten noorden daarvan kunnen nog resten voorkomen van de botanische tuin die hier begin 19e eeuw in opdracht van Lodewijk Napoleon is aangelegd. Om vast te kunnen stellen hoe diep de onderzijde van de moderne verstoringen ligt in het plangebied, wordt geadviseerd een verkennend booronderzoek uit te voeren. Ter plaatse van de nieuwe riolering dienen de verkennende boringen te reiken tot in de top van de strandwal op ongeveer -0,8 à -1,0 m NAP. In de rest van het plangebied kan worden volstaan met ondiepere boringen omdat de geplande bodemverstoringen hier maar tot ongeveer 0,5 m –mv zullen reiken. Onafhankelijk van de resultaten van de boringen wordt geadviseerd om de graafwerkzaamheden op het kruispunt HoutpleinLorentzplein-Wagenweg (waar resten van de muur en greppel rondom de Baanmolen en bijgebouwen bij deze molen zouden kunnen voorkomen) en graafwerkzaamheden ter hoogte van Lorentzplein 1 en 2 (waar resten van voormalige bebouwing aanwezig kunnen zijn) archeologisch te begeleiden