Archeologisch bureauonderzoek Hardenbergerweg 18 te Brucht, gemeente Hardenberg (OV)

Laagland Archeologie heeft in november-december 2020 een Archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd aan de Hardenbergerweg 18 te Brucht. Het onderzoek vond plaats in verband met de ruimtelijke procedure rondom de bouw van twee nieuwe woningen en een schuur. Het bureauonderzoek had tot doel een archeologisch verwachtingsmodel op te stellen. Centraal staat daarbij de vraag of en zo ja welke archeologische resten (complextype, datering, diepteligging en gaafheid) in het plangebied kunnen worden verwacht. Hiertoe zijn landschappelijke, archeologische en historische bronnen geraadpleegd. Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied grotendeels op een dalvlakteterras ligt. De natuurlijke ondergrond bestaat hier uit verspoelde dekzanden. Bodemkundig ligt het terrein grotendeels op een gooreerdgrond. In de onmiddellijke omgeving en het noordwestelijke deel van het plangebied komen dekzandruggen met een plaggendek voor. De geplande bodemingrepen vinden alle plaats in het laaggelegen dalvlakteterras. Op een van de nabije dekzandruggen zijn resten vanaf het Laat-Paleolithicum tot en met de Nieuwe Tijd aangetroffen, waaronder nederzettingsresten en sporen van begraving. Eenzelfde verwachting kan ook voor de overige dekzandruggen rondom het plangebied en in het noordwestelijke deel van het plangebied worden aangenomen. Het grootste deel van het plangebied echter is laaggelegen en was relatief drassig. Tot in de 19e eeuw was het in gebruik als heide; wel was het rondom circa 1830 in ontginning genomen. Pas in de tweede helft van de vorige eeuw raakte het terrein bebouwd, waaronder een aantal onderkelderde schuren. De nieuwbouw is buiten de voormalige of huidige bebouwing gepland. Mogelijk is de ondergrond hier nog deels intact. Door de lage ligging was het terrein waarschijnlijk onaantrekkelijk voor bewoning. De rondomliggende dekzandruggen waren hiertoe veel beter geschikt. Op een dekzandrug grenzend aan het plangebied kwam een katerstede voor. Waarschijnlijk is deze in de Nieuwe Tijd te dateren. Resten samenhangend met deze katerstede kunnen in het plangebied worden verwacht, specifiek afvalkuilen, spiekers en ontginningsslootjes, alle uit de Nieuwe Tijd. Hiervoor geldt een middelhoge verwachting. Op basis van de recente bebouwingsgeschiedenis is het zeker dat grote delen van het plangebied zijn verstoord. De te verwachten restanten zijn niet of nauwelijks met regulier archeologisch booronderzoek op te sporen. Alleen (intensief) gravend onderzoek is hiertoe geschikt. De middelhoge verwachting, het deels al met zekerheid verstoorde plangebied en de aard en ouderdom van de te verwachten restanten rechtvaardigen een dergelijk vervolgonderzoek niet. We adviseren daarom geen nader onderzoek voor de geplande bouw van de twee woningen en de nieuwe schuur. Dit advies geldt niet voor het noordwestelijke plangebied. Indien op enig moment sprake is van bodemverstoring op de dekzandrug in het noordwestelijke deel is vervolgonderzoek aan de orde. Dit advies is overgenomen door de bevoegde overheid, de gemeente Hardenberg. De gemeente wordt hierin vertegenwoordigd door haar deskundige, A. Vissinga. Mochten tijdens de werkzaamheden onverhoopt toch archeologische resten worden aangetroffen, of resten waarvan redelijkerwijze kan worden vermoed dat het om archeologische resten gaat, dan geldt op grond van de Erfgoedwet (art. 5.10) een meldingsplicht. Dit kan bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE, www.cultureelerfgoed)