Bureauonderzoek en Karterend Booronderzoek Archeologie Plangebied IJsselweg te Terborg, Gemeente Oude IJsselstreek

Hamaland Advies heeft in opdracht van Gemeente Oude IJsselstreek een archeologisch Bureauonderzoek en Karterend Booronderzoek uitgevoerd voor de reconstructie en rioolvervanging in de IJsselweg te Terborg. Het plangebied betreft een lijnelement met een lengte van circa 1.300 meter. De bodemverstoring door de rioolvervanging is in de IJsselweg minder dan de bestaande verstoring. In het onderzoeksgebied is er een nieuwe verstoring dieper dan 2,00 m-mv en meer dan 3.500 m² Op basis van de archeologische waarden en verwachtingkaart en de maatregelenkaart van gemeente Oude IJsselstreek, blijkt dat met de geplande bodemingreep mogelijk archeologische waarden kunnen worden verstoord. Het plan ligt in een archeologisch gebied met een gematigde archeologische verwachting (categorie 5). Volgens het archeologiebeleid van gemeente Oude IJsselstreek is voor deze gebieden archeologisch onderzoek noodzakelijk indien sprake is van bodemingrepen groter dan 1.000 m² en dieper dan 30 cmmv. Daarnaast heeft dhr. M. Kocken voor een soortgelijk werk in de gemeente aangegeven dat vanwege het lijnelement, eerst een Bureauonderzoek dient te worden opgesteld om de te verwachten archeologische waarden in kaart te brengen. Conclusie Bureauonderzoek Het Bureauonderzoek toonde aan dat er een kans is op archeologische waarden in het plangebied vanaf het Laat Paleolithicum tot de Nieuwe Tijd. Er is een grote kans op verstoring tot onder het archeologisch waardevol niveau door de aanleg van riolering in de 60-er jaren van de vorige eeuw. Nieuwe verstoring vindt plaats ten oosten van IJsselweg 31 over een lengte van 125 m door een overloopleiding en door retentievijvers met eenoppervlakte van 3.500 m². Selectieadvies Bureauonderzoek Aangezien booronderzoeken voor de wegvakken te weinig inzicht geven in de mogelijke vondsten, werd aanvankelijk in overleg met de regioarcheoloog van de ODA voorgesteld om een archeologische begeleiding conform KNA protocol Opgraven uit te voeren ten tijde van de rioleringswerkzaamheden. Daar waar de aanleg de bestaande IJsselweg volgt, liggen de ingrepen in de bestaande verstoring. Daarom adviseren wij om deze rioolwerkzaamheden zonder vervolgonderzoek uit te laten voeren. Er kan gelegenheid worden gegeven aan amateurarcheologen om bij de werkzaamheden mee te kijken. Indien toevalsvondsten worden aangetroffen, dan dienen deze alsnog op KNA conforme wijze te worden gedocumenteerd. In het gebied met een nieuwe verstoring ten oosten van IJsselweg 31, zijnde het onderzoeksgebied, dient vervolgonderzoek plaats te vinden in de vorm van 10 karterende boringen om de intactheid van de bodem en de aan- of afwezigheid van vindplaatsen te onderzoeken. Het rapport en het bijbehorende selectieadvies zijn op 11 juni 2015 beoordeeld door de opdrachtgever, het bevoegd gezag en diens adviseur, mw. A. Lugtigheid-Hendriks van de ODA (Zaaknummer S2015-0292). Mw. Lugtigheid-Hendriks stemt in met het advies om ter plaatse van de nieuw geplande bodemingrepen in totaal 10 karterende boringen uit te laten voeren. Resultaten karterend booronderzoek De bodem in het plangebied bestaat uit diverse puinrijke recent gevormde ophogingslagen op een ondergrond van kom- en beddingafzettingen van de IJssel. Deze bevinden zich op een natuurlijke oeverwal van matig grof tot grof zand. De antropogene subrecente ophogingslagen zijn in de meeste gevallen tot een diepte van 110 cm-mv aangetroffen. De natuurlijke kom- en beddingafzettingen van de IJssel zijn tot een diepte van gemiddeld 190 cm-mv aangetroffen. In de afzonderlijke bodemlagen zijn onder de subrecente ophoging geen cultuurlagen aangetroffen. Ook zijn er geen ontkalkte niveaus aangetroffen die erop duiden dat de natuurlijke afzettingen langdurig aan de oppervlakte hebben gelegen. Selectie advies karterend booronderzoek Op basis van de onderzoeksinspanning, waarbij geen intacte bewoningsniveaus of archeologisch relevante indicatoren zijn aangetroffen, zijn er geen redenen (meer) om archeologische waarden aan te kunnen treffen in het plangebied. Een groot deel van het plangebied is geroerd tot minimaal 50 cm in de natuurlijke ondergrond, waardoor eventuele sporen en/of vondsten in het verleden reeds zijn verdwenen. Er zijn voor de archeologie derhalve geen gevolgen vanuit de voorgenomen bodemingrepen. De gematigde archeologisch verwachting op de gemeentelijke beleidskaart wordt door het veldonderzoek niet bevestigd. De natuurlijke bodemopbouw is met de aanleg van het industrieterrein en de bouw- en sloop van de voormalige fabriekshal grotendeels verstoord. De gematigde verwachting voor het plangebied op de archeologische verwachtingskaart kan bijgesteld worden naar laag met de aanduiding ‘verstoord’. Selectiebesluit Het uitgevoerde karterend booronderzoek en het bijbehorende selectieadvies is op 12 oktober 2015 door het bevoegd gezag, Gemeente Oude IJsselstreek en haar adviseur, mw. A. Lugtigheid-Hendriks van de ODA getoetst en akkoord bevonden (Zaaknummer 2015EAA0033). Op basis van de resultaten van het archeologisch vooronderzoek wordt in het plangebied geen archeologische vindplaats verwacht. Er wordt derhalve geen vervolgonderzoek geadviseerd. Dit selectieadvies wordt onderschreven. Het uitgevoerde onderzoek is op zorgvuldige wijze verricht volgens de algemeen gebruikelijke inzichten en methoden. Het archeologisch onderzoek is erop gericht om de kans op het aantreffen dan wel vernietigen van archeologische waarden bij bouwwerkzaamheden in het plangebied te verkleinen. Verder dient te allen tijde bij het afgeven van een omgevingsvergunning de wettelijke meldingsplicht (ex artikel 53 Monumentenwet 1988) kenbaar te worden gemaakt, om het documenteren van toevalsvondsten te garanderen: ‘Degene die anders dan bij het doen van opgravingen een zaak vindt waarvan hij weet dan wel redelijkerwijs moet vermoeden dat het een monument is (in roerende of onroerende zin), meldt die zaak zo spoedig mogelijk bij onze minister’. Deze aangifte dient te gebeuren bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Amersfoort. Het verdient aanbeveling ook de verantwoordelijke ambtenaar van de gemeente Oude IJsselstreek hiervan per direct in kennis te stellen