Plangebied Limmen-Zandzoom, gemeente Castricum; archeologisch, historisch-geografisch en architectuurhistorisch bureauonderzoek

In opdracht van de gemeente Castricum heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau in 2007 een archeologisch, historisch-geograf isch en architectuurhistorisch bureauonderzoek uitgevoerd in verband met de uitvoering van het project Wonen in het Groen in het plangebied Limmen-Zandzoom in de gemeente Castricum. Het bureauonderzoek is uitgevoerd omdat de realisatie van de nieuwbouwplannen zou kunnen leiden tot aantasting of vernietiging van cultuurhistorische waarden. Het doel van het onderzoek was het inventariseren van de in het plangebied aanwezige archeologische, historisch-geografische en architectuurhistorische waarden en het opstellen van een gespecificeerde verwachting voor het aantreffen van nog onbekende cultuurhistorische waarden. Op basis van de resultaten van het onderzoek zijn adviezen geformuleerd voor de inpassing van aanwezige en te verwachten cultuurhistorische waarden in de verdere planvorming en is de noodzaak van vervolgonderzoek aangegeven. Archeologie In het kader van het bureauonderzoek is een gespecif iceerde archeologische verwachting opgesteld voor het plangebied. Op grond van de geologische ouderdom is op de strandwal Limmen-Alkmaar bewoning mogelijk geweest vanaf het Laat Neolithicum. Uit de inventarisatie van archeologische gegevens blijkt dat de met Oude Duinen bedekte strandwal in het plangebied in ieder geval vanaf de Bronstijd bewoond is geweest. Bewoningsresten kunnen aanwezig zijn in de top van de duinafzettingen, direct onder de bouwvoor. Ook kunnen op een dieper niveau oude bodems aanwezig zijn, die met duinzand overstoven zijn geraakt. Ook in deze oude bodems kunnen bewoningsresten voorkomen. Eventueel aanwezige ‘begraven’ bewoningsniveaus kunnen niet dieper liggen dan de top van het strandwalzand. De top van de strandwal Limmen-Alkmaar ligt ten oosten van Alkmaar op 139 m -NAP en ten westen daarvan op 125 m -NAP. Waarschijnlijk geldt voor het plangebied eenzelfde hoogteligging van het strandwalzand. In de Oude Duinen en strandwal- afzettingen worden daarom geen archeologische resten dieper dan circa 14 m -NAP verwacht. Daarnaast bevindt er zich een terrein van hoge archeologische waarde in het plangebied. Er is echter onzekerheid over de begrenzing en mate van intactheid van het terrein. Vanuit archeologische perspectief wordt aanbevolen een verkennend booronderzoek uit te voeren in het plangebied (figuur 7). Doel van dit veldonderzoek is inzicht te verkrijgen in de mate van verstoring van het gebied. Eerder onderzoek (Schamp, 2004) binnen het plangebied heeft uitgewezen dat de voormalige bollengronden soms tot 85 cm -Mv verstoord zijn (zie figuur 4). Eventueel aanwezige archeologische resten zijn dan aangetast. Daarnaast is een verkennend booronderzoek noodzakelijk om eventueel dieper gelegen bewoningsniveaus op te sporen. Hierdoor kan de archeologische verwachting nader gespecificeerd worden. In geval van sloopwerkzaamheden of nieuwe ontwikkelingen op locaties waar zich (mogelijke resten van) historische gebouwen bevinden, dient hieraan voorafgaand aanvullend archeologisch onderzoek plaats te vinden. Met betrekking tot de bevindingen van onderhavig onderzoek dient contact opgenomen te worden met de beleidsmedewerker archeologie van de gemeente Castricum (dhr. H. Venema). Historische geografie en architectuurhistorie In het kader van het bureauonderzoek zijn in het plangebied een aantal reeds geregistreerde en gewaardeerde historisch-geografische en architectuurhistorische elementen en patronen geïnventariseerd. In § 3.3 is van deze elementen een beschrijving opgenomen. Voor zover bekend bevinden zich in het plangebied momenteel geen wettelijk beschermde historisch-geograf ische en architectuur- historische monumenten. Een vergelijking van historische topografische kaarten met de huidige topografische kaart en luchtfoto’s heeft geleid tot enkele aanvullende historisch-geografische en architectuurhistorische waarnemingen. Ook deze zijn beschreven in § 3.3. Alle geïnventariseerde historisch-geografische en architectuurhistorische elementen en patronen zijn afgebeeld op figuur 5 (cultuurhistorische overzichtskaart). Op basis van de geraadpleegde bronnen wordt niet verwacht dat zich in het plangebied historisch-geografische en architectuurhistorische waarden van belang bevinden die niet in het kader van dit onderzoek zijn geïnventariseerd. Doordat er geen visuele inspectie is uitgevoerd in het kader van onderhavig onderzoek is dit echter niet uitputtend gecontroleerd. Hiermee samenhangend is ook niet nagegaan in hoeverre de geïnventariseerde cultuurhistorische waarderingen nog op de actuele situatie van toepassing zijn. Voor de omgang met historisch-geografische en architectuurhistorische waarden in het plangebied wordt bij uitvoering van de plannen geadviseerd om te handelen in overeenstemming met het wettelijke kader voor de ruimtelijke ordening en de monumentenzorg, alsmede de beleidsvoornemens uit het Beleidskader Landschap en Cultuurhistorie Noord-Holland (Provincie Noord-Holland, 2006). Vanuit dit perspectief zijn in § 4.2 meer specifieke adviezen geformuleerd. Een visuele weergave van deze adviezen is opgenomen in figuur 7 (advieskaart)